بررسی تاثیر روش های مصرف مایکوریزا جیبرلین بر صفات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکرد ماش تحت تنش خشکی

امروزه با افزایش تولید کشاورزی به جهت رفع نیازمندی‌های رو به رشد جمعیت در حال گسترش، نگرانی در مورد آینده تامین غذا برای مردم مطرح گردیده است. در بین عوامل بازدارنده محیطی بر رشد و عملکرد گیاهان، خشکی مهم‌ترین عامل کاهش تولید بخصوص در مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می رود. به‌منظور ارزیابی اثر مصرف مایکوریزا و جیبرلین و تنش خشکی بر روی عملکرد کمی و کیفی ماش، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار طی دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397 در منطقه ملکشاهی از توابع استان ایلام انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه مقدار تنش خشکی (30، 60 و 90 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر) به‌عنوان فاکتور اصلی و سه سطح جیبرلین شامل (شاهد یا عدم مصرف، بذرمال، محلول پاشی) و سه سطح مایکوریزا شامل (شاهد یا عدم مصرف، بذرمال و خاک کاربرد) به‌صورت فاکتوریل بود. مقایسه میانگین اثر سه‌گانه تنش خشکی و هورمون جیبرلین و مایکوریزا نشان داد که در تیمار 30 میلی‌متر تبخیر آب از تشت و محلول‌پاشی جیبرلین و عدم مصرف مایکوریزا بیش‌ترین عملکرد دانه به‌میزان 2255.4 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. بیش‌ترین و کم‌ترین فعالیت پلی فنل اکسیداز در تیمارهای بذرمال جیبرلین اسید در واکنش به تنش 90 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر و عدم مصرف جیبرلیک اسید در واکنش به تنش 30 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر با مقادیر 0.87 و 0.44 میکرومول آب مقطر بر گرم وزن تر حاصل شد. بیش‌ترین و کم‌ترین فعالیت آسکوربات پراکسیداز در تیمارهای بذرمال مایکوریزا در واکنش به تنش 90 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر و عدم مصرف مایکوریزا و جیبرلین اسید در واکنش به تنش 30 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر با مقادیر 4.0 و 1.81 میکرومول آب مقطر بر گرم وزن تر حاصل شد که اختلاف بین این از لحاظ آماری معنی‌دار بود.

effect of mycorrhiza and gibberellin on drought tolerance and biochemical and agronomic traits of mung bean under drought stress

today, with increasing agricultural production to meet the growing needs of the expanding population, concerns have been raised about the future of food supply for the people. among the environmental barriers to plant growth and yield, drought is the most important factor in reducing production, especially in arid and semi-arid regions. in order to evaluate the effect of mycorrhiza and gibberellin consumption and drought stress on the quantitative and qualitative yield of mung bean, experimental split factorial in the form of a randomized complete block design with 4 replications during two cropping years 2017 and 2018 in malekshahi region of ilam province. experimental treatments included three levels of drought stress (30, 60 and 90 mm evaporation from evaporation pan) as the main factor and three levels of gibberellin including (control, seed, and foliar application) and three levels of mycorrhiza (control, seed and application soil). it was factorial. comparison of the mean of the three interactions of drought stress and gibberellin and mycorrhiza hormones showed that in 30 mm water evaporation from gibberellin pan and foliar application of gibberellin and no mycorrhiza application, the highest grain yield was obtained at 22255.4 kg ha-1. the highest and lowest polyphenol oxidase in seed treatments of gibberellin acid under 90 mm evaporation from evaporation pan and no consumption of gibberellic acid under 30 mm evaporation from evaporation pan with values ​​of 0.87 and 0.44 μmol of distilled water per gram of fresh weight.the highest and lowest ascorbate peroxidase in mycorrhiza seed treatments under 90 mm evaporation from evaporation pan and no consumption of mycorrhiza and gibberellin acid under 30 mm evaporation from evaporation pan with values of 0.4 and 1.81 μm g-1 water weight, respectively. it was found that the difference between these was statistically significant.