بررسی اثر الگوی کاشت و تراکم بر عملکرد و صفات مرفولوژیکی ارقام گندم بهاره (triticum aestivum l.) تحت کشت تاخیری در شرایط آب و هوایی درفول

به منظور ارزیابی واکنش صفات کمی و مرفولوژیکی ارقام گندم بهاره به آرایش کاشت و تراکم در کشت دیر هنگام، این آزمایش در سال های زراعی 94-1393 و 95-1394 به صورت کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد دزفول اجرا شد. تیمارها شامل سه آرایش کاشت: نواری مسطح، دو خط روی پشته و سه خط روی پشته در کرت های اصلی، سه میزان بذر مصرفی شامل: 400، 600 و 800 دانه در مترمربع در کرت های فرعی و چهار ژنوتیپ گندم بهاره شامل: چمران، باژ، چمران2 و لاین s-92-19 در کرت های فرعی فرعی بودند. در این تحقیق تجزیه مرکب برای صفات وزن هزار دانه و طول سنبله و در مورد سایر صفات تجزیه واریانس به تفکیک سال انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس سال اول نشان داد که اثر روش کاشت، تراکم و ارقام بر عملکرد دانه معنی دار بود. هم چنین اثر ژنوتیپ در سال دوم بر تعداد سنبله در مترمربع، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، ارتفاع ساقه و طول ریشک معنی دار بود. بیش ترین عملکرد دانه در سال اول مربوط به آرایش کاشت سه خط روی پشته (56/793 کیلوگرم در هکتار)، تراکم 600 دانه در مترمربع (78/754 کیلوگرم در هکتار) و رقم باژ (948.3 کیلوگرم در هکتار) بود. در حالی که در تجزیه واریانس سال دوم اثر آرایش کاشت بر عملکرد دانه معنی دار نبود و بیش ترین عملکرد متعلق به تراکم 800 دانه در مترمربع (3435.1 کیلوگرم در هکتار) و رقم باژ (5704.1 کیلوگرم در هکتار) بود. در مجموع می توان نتیجه گرفت که عملکرد گندم های بهاره در کاشت بسیار دیرهنگام را با گزینش ارقام، تراکم و آرایش کشت مناسب می توان تا حد اقتصادی بالا برد و از این قابلیت در مناطقی مانند شمال استان خوزستان برای سه یا چهار بار کشت در یک سال بهره جست.

evaluation of the effect of planting pattern and density on yield and morphological traits of spring wheat cultivars (triticum aestivum l.) under delayed cultivation in climatic conditions in dezful

in order to evaluate the response of quantitative and morphological traits of spring wheat cultivars to planting arrangement and density in late planting, this experiment was conducted in the cropping years of 2014-15 and 2015-2016 as twice split plots in a randomized complete block design in three repetition was performed on agriculture research center in safiabad dezful. treatments include three cultivation method: flat strip, two lines on the bed and three lines on the bed in the main plots, three seeds used including: 400, 600 and 800 seeds m-2 in the subplots and four genotypes of spring wheat including: chamran, baj, chamran 2 and er-92-19 were in the sub-plots. in this study, combined analysis for grain weight and spike length and other characteristics were analyzed in separate years. the results of analysis of variance in the first year showed that the effect of planting method, density and cultivars on grain yield was significant. also, the effect of genotype in the second year on the number of spikes per square meter, number of spikelets per spike, number of seeds per spike, stem height and awn was significant.  also, the effect of genotype in the second year on the number of spikes per square meter, number of spikelets per spike, number of seeds per spike, stem height and length of awn was significant. most yield belong to three line on bed cultivation method (793.56 kg ha-1), 600 seed rate (754.78 kgha-1) and baj cultivar (948.34 kgha-1). in second year, cultivation method was non-significant and the most yield belonged to 800 seed rate (3435.18 kgha-1) and baj cultivar (5704.19 kgha-1). in general, it can be concluded that the yield of spring wheat in very late planting can be increased economically by selecting the appropriate cultivars, density and arrangement and this ability in areas such as northern khuzestan province for three or four times in one years of interest.