اثر رژیم‌های مختلف آبیاری بر تولید علوفه، پروتئین، انرژی و کارایی مصرف آب در ارقام شبدر برسیم

به‌منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی علوفه ارقام شبدر برسیم تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج به مدت دو سال زراعی (97-1396 و 98-1397) اجرا شد. سه رژیم آبیاری شامل آبیاری کامل (تامین 100 درصد نیاز آبی شبدر)، تنش متوسط (تامین 75درصد نیاز آبی شبدر) و تنش شدید (تامین 50درصد نیاز آبی شبدر) به‌عنوان عامل اصلی و پنج رقم شبدر برسیم (کرج، الیت، اکیناتون، وین و الکس) به‌عنوان عامل فرعی بررسی شدند. نتایج نشان داد که بیش‌ترین عملکرد علوفه تازه و ماده خشک در هر سه سطح آبیاری، از رقم وین و کرج و کم‌ترین آن از رقم اکیناتون به دست آمد. بیش‌ترین کارایی مصرف آب برای تولید انرژی شیردهی در سطوح آبیاری 100 درصد، 75 درصد و 50درصد نیاز آبی به ترتیب از ارقام وین، الکس و الیت به دست آمد. با اعمال تنش کم‌آبی عملکرد ماده خشک، عملکرد پروتئین قابل متابولیسم، محتوای انرژی خالص شیردهی و عملکرد آن کاهش یافت، درحالی‌که محتوی پروتئین قابل متابولیسم افزایش یافت. علاوه بر این تنش کم‌آبی سبب افزایش کارایی مصرف آب برای تولید ماده خشک، پروتئین قابل متابولیسم و انرژی خالص شیردهی شد. به‌طورکلی با توجه به مجموع صفات کمی و کیفی، ارقام الیت و کرج به‌عنوان مناسب‌ترین ژنوتیپ‌ها برای کشت در شرایط تنش کم‌آبی قابل توصیه می‌باشند.

effect of different irrigation regimes on the production of forage, protein, energy, and water use efficiency in the berseem clover cultivars

to evaluate the quantitative and qualitative forage yield of clover cultivars under water deficit, a split plots experiment was conducted in randomized complete block design with three replications at the seed and plant improvement institute, karaj, iran, for two cropping years (2017-18 and 2018-19). three irrigation regimes included full irrigation (supplying 100% of clover water requirement), moderate stress (supplying 75% of clover water supply) and severe stress (supplying 50% of clover water supply) as the main factor, and five clover cultivars (karaj, elite, ekinaton, win and alex) were evaluated as the sub-factor. the results showed that the maximum yield of fresh forage and dry matter in all three irrigation levels were obtained from win and karaj cultivars and the minimum from ekinaton cultivar. the highest water use efficiency for the production of lactation energy at the irrigation levels of 100%, 75%, and 50% was obtained from win, alex and elite cultivars, respectively. in water deficit stress, dry matter yield, metabolizable protein yield, content and yield of net lactation energy decreased, whereas metabolizable protein content increased. in addition, water deficit stress increased water use efficiency for the production of dry matter, metabolizable protein, and net lactation energy. overall, due to the both quantitative and qualitative traits, elite and karaj cultivars are recommended as the best genotypes for cultivation under water deficit stress conditions.