اثر کودهای زیستی، نانوسیلیکون و محدودیت آبی بر فتوسنتز جاری و انتقال ماده خشک تریتیکاله

به منظور بررسی اثر کودهای زیستی، نانوسیلیکون و محدودیت آبی بر فتوسنتز جاری و انتقال ماده خشک تریتیکاله، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به عنوان شاهد و قطع آبیاری در 50 درصد مراحل آبستنی و سنبله دهی)، کاربرد کودهای زیستی (عدم کاربرد به عنوان شاهد، کاربرد ورمی کمپوست، میکوریزا، کاربرد توام ورمی کمپوست و میکوریزا) و محلول پاشی نانوسیلیکون (محلول پاشی با آب به عنوان شاهد و محلول پاشی دو گرم در لیتر نانوسیلیکون) بود. یک افزایش 7/50، 58/45، 3/47، 11/61، 74/152 و 45/58 درصدی به ترتیب در شاخص سطح برگ، محتوای پروتئین برگ، وزن و حجم ریشه، فتوسنتز جاری و سهم این فرآیند در عملکرد دانه در کاربرد توام ورمی کمپوست، میکوریزا و محلول پاشی نانوسیلیکون تحت شرایط آبیاری کامل نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی مشاهده شد. کاربرد توام ورمی کمپوست با میکوریزا و نانوسیلیکون تحت شرایط آبیاری کامل، انتقال ماده خشک از ساقه و اندام هوایی و سهم این فرآیندها در عملکرد دانه را (به ترتیب 46/44، 54/130، 79/19 و 14/91 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی کاهش داد. هم چنین کاربرد توام ورمی کمپوست، میکوریزا و نانوسیلیکون تحت شرایط آبیاری کامل موجب افزایش به ترتیب 52/59 و 61/54 درصدی عملکرد دانه نسبت به عدم کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون تحت شرایط قطع آبیاری در مراحل آبستنی (حذف پنج مرحله آبیاری) و سنبله دهی (حذف سه مرحله آبیاری) شد. به نظر می رسد کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون می تواند با بهبود شاخص سطح برگ، وزن و حجم ریشه موجب افزایش فتوسنتز جاری و عملکرد دانه در شرایط محدودیت آبی شود.

Effect of Bio Fertilizers, Nano Silicon and Water Limitation on Current Photosynthesis and Dry Matter Transfer of Triticale

In order to investigate the effect of bio fertilizers, Nano silicon and water limitation on current photosynthesis and dry matter transfer of triticale, an experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design with three replications in a research greenhouse University of Mohaghegh Ardabili during 20202021. The investigated factors included irrigation in three levels (normal irrigation as control and irrigation withholding at 50 percent of heading and booting stages), application of bio fertilizers (no application as control, application of Vermicompost, Mycorrhiza, both application Vermicompost and Mycorrhiza), foliar application of Nano silicon (foliar application with water as control and foliar application of two grams per liter Nano silicon). There was an increase of 50.7, 45.58, 47.3, 61.11, 152.74 and 58.45 percent, respectively in leaf area index, leaf protein content, root weight and volume, current photosynthesis and contribution of current process in grain yield in both application of Vermicompost, Mycorrhiza and foliar application of Nano silicon under normal irrigation conditions in comparison with no application of bio fertilizers and Nano silicon under irrigation withholding conditions in booting stage. Both application of Vermicompost, Mycorrhiza and Nano silicon in normal irrigation conditions decreased dry matter transfer from stem and shoot and contribution of the current process in grain yield (44.46, 130.54, 19.79 and 91.14 percent, respectively) in comparison with no application of bio fertilizers and Nano silicon under irrigation withholding conditions in booting stage. Also, both application of Vermicompost, Mycorrhiza and Nano silicon under normal irrigation conditions increased 59.52 and 54.61 percent of grain yield compared to the nonapplication of bio fertilizers and Nano silicone under withholding irrigation conditions during booting stages(removal of five irrigation stages) and heading stage (removal of three irrigation stages). It seems that the application of bio fertilizers and Nano silicon can increase current photosynthesis and grain yield in conditions of water limitation by improving leaf area index, root weight and volume.