بررسی اثرات تاریخ کاشت و رقم بر اجزای عملکرد و میزان انتقال مجدد ماده خشک سه ژنوتیپ گندم (triticum aestivum l) در منطقه‌ی خرم‌آباد

به‌منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم بر اجزای عملکرد و صفات فیزیولوژیکی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا گردید. عامل اصلی شامل چهار تاریخ کشت 15 مهر، 30 مهر، 15 آبان، 30 آبان و عامل فرعی رقم شامل چمران 2، سیروان، میهن بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر ساده تاریخ کاشت بر کلیه‌ی صفات موردبررسی در سطح احتمال یک درصد و اثرات ساده رقم بر صفات عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد سنبله در مترمربع، وزن هزار دانه و کارآیی انتقال مجدد ماده خشک در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. تاریخ کاشت 15 مهرماه به دلیل کشت زودهنگام و حادث شدن مراحل رشدی با دماهای پایین‌تر از تحمل گیاه و تاریخ کاشت 30 آبان به دلیل تاخیر در زمان کاشت و محدود شدن تولید پنجه در بوته و درنتیجه کاهش تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد دانه کاهش یافت. بیش‌‌‌‌ترین عملکرد دانه با 6976.5 کیلوگرم در هکتار مربوط به تاریخ کاشت 15 آبان و رقم میهن بود. به‌طورکلی تاریخ کشت مناسبت ضمن شرایط بهینه برای ارقام گندم ویژگی‌های رشدی و فیزیولوژیک گیاه ازجمله مولفه‌های فتوسنتزی، شرایط مساعدی را برای رشد مطلوب‌تر گیاه فراهم نموده و نهایتاً عملکرد دانه را افزایش داد. در مطالعه اخیر تاریخ کاشت 15 آبان و رقم میهن به ترتیب به‌عنوان بهترین تاریخ کاشت و رقم برای منطقه خرم‌آباد و مناطق آب‌و‌هوایی مشابه آن توصیه می‌گردد.

Effects of planting date and cultivar on yield components and dry matter remobilization of three wheat genotypes (Triticum aestivum L.) in Khorramabad region

In order to investigate the effect of planting date and cultivar on yield components and physiological traits, split plot was performed in a randomized complete block design with three replications in 20202021years at the University of Lorestan. The main factor consisted of four cultivation dates 6 October, 21 October, 5 November, 21 November and the subagent of the figure, including Chamran, Sirvan, Mihan. The results of analysis of variance showed that simple effect of planting date on all traits in one percentage probability level and simple effects of cultivar on grain yield, harvest index, number of spikes per square meter, 1000 grain weight and dry matter remobilization at the probability level of a Percent was significant. Planting date on 6 October due to early culture and developmental stages with lower temperatures of plant tolerance and planting date 21 November due to delay during planting and limiting the production of tillers per plant and, as a result of reducing the number of spikes per square meter, grain yield decreased. The highest grain yield with 6976 kg ha1 was related to the planting date of 5 November and the Mihan cultivar. In general, the history of cultivation, while increasing the optimal conditions for wheat cultivars, provide growth and physiological characteristics of the plant, including photosynthetic components, provide favorable conditions for the more favorable growth of the plant and ultimately increase the event. In the recent study, the Date of Planting 5 November and Mihan cultivar is recommended as the best planting date and cultivar for Khorramabad region and similar climate areas.