بررسی پتانسیل تولید دومنظوره برخی ژنوتیپ‌های جو بدون‌ پوشینه در تاریخ کاشت‌های مختلف

یکی از راهکارهای تامین بخشی از علوفه مورد نیاز دام ها، استفاده دومنظوره از غلات از جمله ژنوتیپ های جو بدون پوشینه و واکنش ارقام شناخته شده در تاریخ کشت های مختلف می باشد، این آزمایش در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی به صورت اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار، در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. سه تاریخ کاشت 20 آبان، 20 آذر و 20 دی در کرت های اصلی و ترکیبات تصادفی ژنوتیپ های جو بدون پوشینه eh -859، eh -874، eh -86 -12 و رقم لوت و جو معمولی (رقم زهک) و دو رفتار برداشت علوفه در مرحله 31 زادوکس و عدم برداشت علوفه، در کرت های فرعی مقایسه گردیدند. نتایج نشان داد که با تاخیر در کاشت، عملکرد کل ماده خشک (14 درصد)، عملکرد پروتئین (14 درصد)، شاخص سطح برگ (38 درصد) و سرعت فتوسنتز (21 درصد) کاهش یافت. بیش ترین عملکرد علوفه (15976 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد پروتئین (726 کیلوگرم در هکتار) و کم ترین درصد فیبر (31 درصد) به ژنوتیپ eh -8612 تعلق داشت. بیش ترین میزان سرعت فتوسنتز (25 میکرومولار بر متر مربع بر ثانیه) و کم ترین میزان کاهش سرعت تعرق (2.8 درصد) متعلق به رقم لوت بود. بیش ترین عملکرد دانه (5400 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد علوفه (13016 کیلوگرم در هکتار) به تاریخ کاشت 20 آبان ماه تعلق داشته و ژنوتیپ eh -8612 به دلیل دارا بودن عملکرد علوفه بالاتر و ثبات بهتر (2 درصد کاهش) در شرایط گرمای ناشی از تاخیر در تاریخ کاشت و نیز امکان برداشت علوفه در مرحله رویشی با حداقل تاثیر منفی بر عملکرد دانه، به عنوان ژنوتیپ مناسب جهت تولید علوفه و دانه در منطقه اهواز و مناطق مشابه می تواند در اولویت کشت، توسعه و فعالیت های تحقیقاتی بیش تر قرار گیرد.

Investigation of dual-purpose production potential of some hull- less barley genotypes in different planting dates

One of the solutions to provide part of the forage required by livestock is the dualpurpose use of cereals including hull less barley genotypes and the reaction of known cultivars in different crops dates. The present experiment in the form of a randomized complete blocks statistical design was performed as a split factorial with three replications in the cropping year of 20182019 in the research farm of the Faculty of Agriculture of Shahid Chamran University of Ahvaz. Three planting dates November 11, December 11 and 20 January in the main plots and random combinations of hull less barley genotypes EH859, EH874, EH8612 and Loot and normal barley cultivars ( Zahak cultivar) and two forage harvesting behaviors in stage 31 zadox and nonforage harvesting were compared in subplots. The results showed that with delay in planting, total dry matter yield (14 percent), protein yield (14 percent), leaf area index (38 percent),) and photosynthesis rate (21 percent) decreased. The highest forage yield (15976 kilogram per hectare), protein yield (726 15976 kilogram per hectare) and the lowest percentage of fiber (31 percent) belonged to EH8612 genotype. The highest rate of photosynthesis (25 micromolar per square meter per second) and the lowest rate of transpiration rate (2.8 percent) belonged to Loot cultivar. The highest grain yield (5400 kilogram per hectare ) and forage yield (13016 kilogram per hectare) belonged to the planting date of November 11 and EH8612 genotype due to higher forage yield and better stability (2 percent reduction) in heat conditions due to delay in planting date and also the possibility of harvesting forage in the vegetative stage with minimal negative impact on grain yield, as a suitable genotype for forage and grain production in Ahvaz and similar areas can be a priority in cultivation, development and more research activities.