بررسی امکان کاهش خسارت کمی و کیفی کلزا رقم نپتون در شرایط کم‌آبی با کاربرد محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و عناصر ریزمغذی

به‌منظور بررسی امکان کاهش خسارت کمی و کیفی کلزا رقم نپتون در شرایط کم‌آبی با کاربرد محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و عناصر ریزمغذی در شرایط آب‌و‌هوایی خرم‌آباد، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-95 در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا گردید. آبیاری در دو سطح 20 و 70 درصد تخلیه ظرفیت زراعی در کرت‌های اصلی و ترکیب عناصر ریزمغذی (b1 عدم مصرف و b2 محلول‌پاشی با نسبت 2 در هزار) و عامل اسید سالیسیلیک (غلظت‌های صفر، 0.5، 1 و 1.5 میلی‌مولار) در کرت‌های فرعی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثرات ساده تنش کم‌آبی، محلول‌پاشی کود ریزمغذی و اسید سالیسیلیک بر کلیه صفات مورد آزمایش معنی‌دار بود. هم‌چنین برهم‌کنش سه‌گانه بر تعداد خورجین در بوته، عملکرد دانه، عملکرد روغن و کارتنویید معنی‌دار شد. بیش‌ترین عملکرد دانه و عملکرد روغن به‌ترتیب با میانگین 4424.7 و 2036.7 کیلوگرم در هکتار در تیمار آبیاری مطلوب و محلول‌پاشی کود ریزمغذی با غلظت 2 در هزار و اسید سالیسیلیک با غلظت 1.5 میلی‌مولار به‌دست آمد. تنش کم‌آبی کلروفیل کل، کارتنویید، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن را به ترتیب 14، 28، 20، 17، 27، 42، 14 و 49 درصد کاهش داد، اما محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و عناصر ریزمغذی توانست ضمن افزایش مقاومت به شرایط تنش کم‌آبی، از طریق بهبود ویژگی‌های رشدی و فیزیولوژیک گیاه از جمله افزایش رنگیزه‌های فتوسنتزی شرایط مساعدی را برای رشد مطلوب‌تر گیاه، فراهم نموده و با افزایش اجزای عملکرد دانه نهایتاً عملکرد دانه را در شرایط عدم تنش 29 درصد (1281.5 کیلوگرم در هکتار) و در شرایط تنش 36 درصد ( 1064.9 کیلوگرم در هکتار) افزایش دهد. لذا کود ریزمغذی فرتی ‌میکس سه‌گانه (آهن+روی+منگنز) با غلظت 2 در هزار به‌همراه غلظت‌ 1.5 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک جهت کاهش اثرات سوء تنش کم‌آبی و حصول عملکرد مناسب توصیه می‌گردد.

Investigation of the Possibility of Reducing Quantitative and Qualitative Damage of Rapeseed Neptune Cultivar in Water Deficit Conditions by Applying Foliar Application of Salicylic Acid and Micronutrients

In order to investigate the possibility of reducing the quantitative and qualitative damage of rapeseed Neptune cultivar in water deficit tension conditions by applying foliar application of salicylic acid and micronutrients in Khorramabad climate, an experiment was conducted as a factorial split plot in a randomized complete blocks statistical design with three replications at Faculty of Agriculture Lorestan University in cropping year 20162017. Irrigation at two levels of 20 and 70 percent of field capacity depletion was applied in the main plots and composition of micronutrients (B1 non consumption and B2 foliar application with a ratio of 2 per thousand) and salicylic acid factor (concentrations of zero, 0.5, 1 and 1.5 millimolar) were compared in subplots. The results showed that the simple effects of water deficit tension, foliar application of micronutrients fertilizer and salicylic acid on all tested traits were significant. Also, the triple interaction on number of pods per plant, seed yield, oil yield and carotenoids was significant. The highest seed yield and oil yield were obtained with an average of 4424.7 and 2036.7 kilogram per hectare in the optimal irrigation treatment and foliar application of micronutrients fertilizer with a concentration of 2 per thousand and salicylic acid with a concentration of 1.5 millimolar, respectively. Water deficit tension decreased total chlorophyll, carotenoid, number of stalks per plant, number of seeds per stalk, onethousand seed weight, grain yield, oil percentage and oil yield by 14, 28, 20, 17, 27, 42, 42, 14 and 49 percent, respectively. However, foliar application of salicylic acid and micronutrients, while increasing resistance to water deficit tension conditions, could improve plant growth and physiological characteristics, including increasing photosynthetic pigments, provide favorable conditions for better plant growth and by increasing the grain yield components, finally increase the grain yield by 29 percent (1281.5 kilogram per hectare)in non tension conditions and 36 percent (1064.9 kilogram per hectare) in tension conditions. Therefore, a triple fertimix micronutrient fertilizer (iron + zinc + manganese) with a concentration of 2 per thousand is recommended along with a concentration of 1.5 millimolar of salicylic acid to reduce the negative effects of water deficit tension and achieving acceptable yield.