بررسی کاربرد سوپرجاذب بر برخی صفات فتوستنزی و فیزیولوژیک گندم در شرایط تنش خشکی

تنش خشکی یکی از عوامل مهم محدود کننده رشد و نمو گیاهان زراعی می‌باشد. این آزمایش به‌صورت کرت‌های یک‌بارخرد شده در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کلیبر در سال زراعی 1396 اجرا گردید. در این آزمایش تاثیر سه سطح تنش خشکی پس از 60، 90 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a در کرت های اصلی و سه سطح صفر، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار سوپر جاذب در کرت‌های فرعی بر صفات فیزیولوژیکی گندم رقم میهن مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که برهم کنش تنش خشکی و سوپرجاذب بر هدایت روزنه‌ای، پایداری غشای سلولی، پرولین و شاخص کلروفیل برگ معنی‌د‌ار بود. نتایج مقایسه میانگین برهم کنش تنش خشکی و سوپرجاذب نشان داد که حداکثر میزان شاخص کلوفیل 6.70 درصد، هدایت روزنه‌ای 7.45 مول دی‌اکسیدکربن در متر مربع در ثانیه و پایداری عشای سلولی 48.25 درصد توسط تیمار 75 کیلوگرم در هکتار کاربرد سوپرجاذب در سطح تنش خشکی 60 میلی‌متر تبخیر حاصل شد. نتایج مقایسه میانگین تیمارها مشخص نمود که بیش‌ترین میزان تعرق 6.10 میلی‌مول آب در متر مربع در ثانیه، سرعت فتوسنتز 28.23 میکرومول دی‌اکسیدکربن در متر مربع در ثانیه، حداکثر کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم ii 0.894 و میزان دی اکسیدکربن روزنه‌ای 556.02 میلی‌مول دی‌اکسیدکربن در متر مربع در ثانیه مربوط به تیمار 60 میلی‌متر تبخیر و بیش‌ترین میزان کروبوهیدات‌های محلول 121.31 میکروگرم گلوگز در گرم وزن تر مربوط به تیمار 120 میلی‌متر تبخیر بود. استفاده از سوپرجاذب به‌طور معنی‌دار صفات فیزیولوژیکی نظیر سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه‌ای، شدت تعرق، حداکثر کارآیی فتوشیمیایی فتوسیستم ii و شاخص کلروفیل را افزایش داد. بنابراین، تیمار 60 میلی‌متر تبخیر و مصرف 75 کیلوگرم سوپرجاذب در هکتار به‌عنوان تیمار برتر برای دستیابی به بیش‌ترین میزان صفات فیزیولوژی گندم توصیه می‌گردد.

Physiological traits of wheat in drought stress conditions

Drought stress is one of the most important factors limiting the growth and development of crops. This experiment was conducted using a splitplot arrangement in randomized complete block design with 3 replications in research field of Islamic Azad University of Kaleibar, Iran in crop year 2017. In this experiment, the effect of three levels of drought stress after 60, 90 and 120 mm evaporation from Class A evaporation pan in the main plots and three levels of zero, 75 and 150 kg.ha1 in subplots on the physiological characteristics in wheat (Triticum aestivum cv.Mihan) the comparison was made. The results of analysis of variance showed that the interaction of drought stress and superabsorbent on stomatal conductanc, cell membrane stability, proline and leaf chlorophyll index was significant. The results of comparison the mean interaction between drought stress and superabsorbent showed that the maximum chlorophyll index 6.70%, stomatal conductance 7.45 molCo2.m2.s1 and cell nomadic stability 48.25% was evaporated by 75 kg / ha treatment of superabsorbent application at drought in 60 mm evaporation, respectively. Comparison of the average treatment showed that the highest transpiration rate 6.10 mu;mol H2O. m2.s1, photosynthesis rate 28.23 molCo2.m2.s1, maximum photochemical efficiency of PSII .894 and leaf internal Co2 556.02 molCo2.m2.s1 was related to treatment 60 mm evaporation and the highest amount of soluble carbohoids 121.31 mu;g glucose.g fw was related to treatment 120 mm evaporation. The use of superabsorbents significantly increased physiological traits such as relative water content, photosynthesis rate, stomatal conductance, transpiration rate, maximal photochemical efficiency of photosystem II, and chlorophyll index. Therefore, irrigation of 60 mm evaporation and consumption of 75 kg.ha1 of superabsorbent as the best treatment is recommended to achieve the maximum amount of wheat physiological traits.