بررسی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام آفتابگردان (helianthus annus l.) جهت تعیین لاین‌های حساس و متحمل در شرایط تنش خشکی

به منظور تعیین لاین های حساس و متحمل آفتابگردان به تنش خشکی آزمایشی به صورت بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات دانه های روغنی کرج انجام شد. در این بررسی تعداد 12 لاین مختلف آفتابگردان از نظر خصوصیات مرتبط با تحمل خشکی غربال شده و دو لاین حساس و متحمل به خشکی شناسایی شد. به این منظور ابتدا لاین های اینبرد آفتابگردان در دو آزمایش جداگانه در شرایط آبیاری معمولی و تنش خشکی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار کشت شد. تنش خشکی از طریق قطع آبیاری در مرحله 2 تا 8 برگی انجام شد. صفات مورد بررسی شامل خصوصیات عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان از قبیل وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق، درصد روغن، عملکرد دانه و عملکرد روغن می باشد. صفات مذکور به جز درصد روغن در سطح احتمال 1 درصد دارای اختلاف معنی دار بودند. پس از بررسی عامل های مورد آزمایش و تجزیه و تحلیل داده ها، نتایج به دست آمده از طریق بررسی درصد تغییر صفات مورد مطالعه، محاسبه شاخص های تنش (شاخص های تحمل به خشکی، حساسیت به خشکی) و رسم دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای ارقام، مشخص شد. در شرایط اعمال تنش، rgk46 و rgk41 به ترتیب دارای بیش ترین و کم ترین وزن هزار دانه در بین لاین های موجود بودند. هم چنین در خصوص تعداد دانه در طبق، rgk26 و rgk44 به ترتیب بیش ترین و کم ترین تعداد دانه را در طبق شامل بودند. از نظر عملکرد دانه نیز rgk26 و rgk41 بیش ترین و کم ترین عملکرد دانه در بوته را شامل شدند. در جمع بندی از عامل های مذکور و مقایسه صفات بین ارقام، می توان از بین 12 لاین مورد مطالعه لاین bgk221 را به عنوان لاین حساس و لاین rgk46 را به عنوان لاین متحمل معرفی نمود. هم چنین تعداد دانه در طبق با وزن هزار دانه و عملکرد روغن دارای همبستگی مثبت می باشد.

Investigation of yield and yield components of sunflower (Helianthus annus L.) cultivars to determine susceptible and tolerant lines in drought tension conditions

In order to determine the susceptible and tolerant lines of sunflower to drought tension, an experiment as a randomized complete blocks design with three replications was conducted at Karaj Seeds Oil Research Institute. In this investigation, 12 different sunflower liens have been screened for the characteristics related to drought tolerance and two susceptible and tolerant lines wereidentified. So, initially, sunflower lines were cultivated in two separate experiments under normal irrigation and drought tension conditions in a randomized complete blocks design with three replications. Drought tension was carried out through irrigation cut in step 2 to 8 leaves. The investigated traits included yield characteristics and yield components of sunflower, such as onethousand grain weight, number of seeds per head, oil percentage, grain yield and oil yield.The traits were significantly different except for oil percentage at a probability level of 1 percent. After investigating the studied factors and analyzing the data, the obtained results were determined by examining the percentage change in the studied traits, calculating the tension indices (drought tolerance, drought susceptibility indices) and drawing a dendrogram derived from cluster analysis of cultivars. In conditions of application of tension, RGK46 and RGK41 had the highest and lowest onethous and weight, respectively, among the existing lines. Also, about the number of seeds per head, RGK26 and RGK44 had the highest and lowest number of seeds per head, respectively. In terms of grain yield RGK26 and RGK41 had the highest and lowest grain yield per plant, as well. Combining these factors and comparing the traits among cultivars, we can identify BGK221 line as the sensitive line and the RGK46 line as tolerant from the 12 lines studied. Also, the number of seeds per head with the weight of onethousand grain weight and oil yield is positively correlated. Also, grain yield was positively correlated with STI index.