اثر سیتوکینین و براسینواسترویید بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ارقام گندم تحت تنش خشکی در مرحله زایشی

به منظور بررسی و مقایسه اثر کاربرد خارجی تیمارهای هورمونی بر برخی ویژگی‌های بیوشیمیایی و وزن هزار دانه در سه رقم گندم متفاوت از لحاظ درجه تحمل به دوره کم‌آبی شامل پیشتاز (متحمل)، سبلان (نیمه متحمل) و گاسپارد (حساس) تحت تنش خشکی طی شروع مرحله آبستنی، طرح گلدانی در قالب فاکتوریل با چهار تکرار در دانشگاه یزد در سال 1395 انجام گردید. تیمارها شامل فاکتور رقم در سه سطح، تنش خشکی در دو سطح (ظرفیت زراعی 100% یا کنترل و 50% یا تنش خشکی) و کاربرد هورمون‌ها در چهار سطح بدون هورمون، کینتین (غلظت‌ 100 میکرومولار)، 24 -اپی‌براسینولید (1 میکرومولار) و برهمکنش آن‌ها بود. تمام آنالیزها‌ بر روی برگ پرچم انجام شد. بروز خشکی منجر به بیشترین کاهش معنی‌دار محتوای کلروفیل a، b، a+b، نسبت کلروفیل a/b، کاروتنوئید، پروتئین و وزن هزار دانه در رقم حساس (گاسپارد) گردید. بیشترین افزایش معنی‌دار سطح آبسیزیک‌ اسید، قندهای محلول، پرولین و نسبت قندهای محلول به ‌نشاسته در رقم متحمل مشاهده شد. در بین تیمارهای هورمونی، 24- اپی‌براسینولید باعث بیشترین افزایش معنی‌دار سطح آبسیزیک‌ اسید درونی و نسبت قندهای محلول به نشاسته داشت و برهمکنش کینتین و 24 -اپی‌براسینولید بیشترین افزایش در مقدار رنگیزه‌ها، پرولین و پروتئین و نیز وزن هزار دانه طی بروز خشکی به‌ویژه در رقم متحمل (پیشتاز) داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر تیمارهای هورمونی بر شاخص‌های بیوشیمیایی بیشتر از اثر آن ها بر وزن هزار دانه بوده است. در مجموع، تیمار برهمکنش کینتین و 24 -اپی‌براسینولید نسبت به تیمارهای انفرادی هورمون‌ها اثر بیشتری بر شاخص‌های بیوشیمیایی و وزن هزار دانه داشته است. رقم پیشتاز (متحمل) منفعت بیشتری از تیمارهای هورمونی در جهت تحمل بهتر دوره کم‌آبی برده است.

Effect of cytokinin and brassinosteroid treatments on some biochemical and physiological of wheat cultivars under drought stress in generative phase

In order to effect study and comparison of exogenous application of individual and combined hormonal treatments of kinetin and 24epibrassinolide on some biochemical traits and weight of thousand grains in three wheat cultivars with different tolerance to water deficit period including Pishtaz (tolerant), Sabalan (semitolerant) and Gaspard (susceptible) under drought stress during booting origin, the pot experiment as factorial design with four replications was conducted in Yazd university in 2015. Therefore, treatments included factors of cultivar in three levels, drought stress in two levels (field capacity of 100% or control and 50% or drought stress) and hormones applications in four levels of nonhormone, kinetin (100 micro;m), 24epibrassinolide (1 micro;m) and their interaction. The flag leaves were applied for analysis. Drought exposure resulted to the most reduction of chlorophyll a, b, a+b, a/b ratio, carotenoid, and weight of thousand grains in susceptible cultivar (Gaspard). The highest significant increment of abscisic acid, soluble sugar, proline level and soluble sugar/starch ratio were observed in tolerant cultivar. 24epibrassinolide resulted to the most significant increasing of abscisic acid and soluble sugar/starch ratio and kinetin and 24epibrassinolide combination caused the highest increment of pigment, proline and protein content and also weight of thousand grains during drought exposure in tolerant cultivar (Pishtaz), especially. Results of this research showed that influence of hormonal treatment on chemical treatment was more than their effect on weight of thousand grains. Kinetin and 24epibrassinolide combination resulted to more influence than individual treatment of hormones on chemical traits and weight of thousand grains. Pishtaz cultivar (tolerant) was benefited from hormonal treatments in related to tolerance of water deficit.