اثر تنش گرما و محدودیت آب بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم

به‌منظور ارزیابی اثر تنش گرما و محدودیت آب بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام گندم، این آزمایش به‌صورت کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان در دو سال 95-1394 و 96-1395 اجرا شد. کرت های اصلی شامل تیمار شاهد کاشت در تاریخ توصیه شده و برخوردار از شرایط نرمال، کاشت در تاریخ توصیه شده و قطع آبیاری پس از گرده افشانی و کاشت با یک ماه تاخیر از تاریخ کاشت توصیه شده و برخوردار از شرایط نرمال وکرت فرعی شامل سه رقم گندم چمران 2، افلاک و خلیل بود. نتایج نشان داد که اثر محدودیت آب و گرما موجب کاهش عملکرد و اجزای آن گردید و طول دوره پر شدن دانه به‌شدت تحت تاثیر تنش گرما برای کلیه ارقام قرار گرفت. به طور کلی رقم خلیل با بیش ترین عملکرد دانه (3582 کیلوگرم در هکتار) و وزن هزار دانه (34.3 گرم) نسبت به سایر ارقام تحت تنش محدودیت آب و گرما برتری نشان داد. عملکرد دانه رقم چمران 2 در شرایط محدودیت آب و تنش گرما کاهش شدید نشان داد و در این شرایط توصیه نمی‌گردد و در مقایسه با دو رقم دیگر، رقم خلیل با بیش‌ترین عملکرد دانه و وزن هزار دانه در شرایط تنش از پایداری بیش‌تری برخوردار بود و مناسب جهت کشت با چنین شرایطی پیشنهاد می گردد.

Effect of drought and heat stress on grain yield and Components yield of wheat genotypes

In order to evaluate the effect of heat stress and water restriction on grain yield and Components yield of wheat cultivars, this experiment was conducted as split plot based on randomized complete block design with four replications at Khuzestan Agricultural Research Center in two years in (20162017). Main plots included control cult that planting on recommended and normal conditions, planting was done on recommended dates, and discontinuation of irrigation after pollination and finally planting with a delay of one month from the recommended planting date and having normal and sub plots consisted of 3 wheat genotypes (Chamran2, Aflak and Khalil). The results showed that Drought and heat stress reduced the yield and its components and Grain filling period is heavily influenced by heat stress for all cultivars. In general, Khalil cultivar with superior grain yield (3582 kg / ha) and 1000 grain weight (34.3 g) was superior to other cultivars under stress of water and heat limitations. Grain yield of Chamran 2 variety was significantly reduced in terms of water restriction and heat stress that in this situation it is not recommended. In comparison with other two cultivars, Khalil cultivar with the highest grain yield and 1000grain weight was more resistant to stress conditions and suitable for cultivation with such conditions is recommended.