بررسی اثر ماسه‌سنگ گلاکونیتی بر رشد، میزان عناصر و برخی عوامل فیزیولوژیکی گیاه کلزا رشد یافته تحت دو اسیدیته مختلف

پتاسیم یکی از کودهای پُرمصرف در کشور ما است و ماسه‌سنگ گلاکونیتی ممکن است یکی از گزینه‌های جایگزین برای کودهای پتاسه باشد این تحقیق با هدف بررسی اثرات ماسه‌سنگ گلاکونیتی استفاده شده به عنوان کود پتاسیم در گیاه زراعی کلزا و امکان آزادسازی پتاسیم و ایجاد سمیت آهن توسط آن صورت گرفت. کاشت گیاهان، در طرح آزمایش کاملاً تصادفی و در قالب فاکتوریل در اتاق کشت و به صورت کشت گلدانی در شن انجام شد. فاکتور اول پتاسیم و در سه سطح هوگلند فاقد پتاسیم + پودر ماسه‌سنگ گلاکونیتی، هوگلند دارای پتاسیم و هوگلند فاقد پتاسیم و فاکتور دوم اسیدیته محیط کشت در دو سطح 6 و 7.5 بود. پتاسیم به صورت نیترات پتاسیم استفاده شد و پودر ماسه‌سنگ گلاکونیتی قبل از کاشت گیاهان با شن شسته شده مخلوط گردید. نتایج نشان داد که کمبود پتاسیم در تیمار فاقد پتاسیم باعث کاهش شدید صفات رشد، میزان پتاسیم، پروتئین محلول در بخش هوایی، قند‌های محلول، نشاسته، کلروفیل a و کلروفیل کل و افزایش اسیدهای آمینه کل شد. کاربرد گلاکونیت با رها‌سازی پتاسیم توانست کمبود پتاسیم را در محیط ریشه گیاه جبران کند، به طوری که گیاهان تیمار شده با هوگلند فاقد پتاسیم + پودر ماسه‌سنگ گلاکونیتی در میزان پتاسیم و بسیاری صفات رشد از جمله وزن تر و خشک کل گیاهان تفاوت معنی‌داری با تیمار هوگلند دارای پتاسیم نداشتند. مقدار آهن ریشه گیاه کلزا در تیمار گلانونیت نسبت به دو تیمار دیگر پتاسیم بیش‌تر بود، اما کاهش اسیدیته از 7.5 به 6 میزان آهن گیاهان را افزایش نداد. کاهش اسیدیته در تیمارهای هوگلند و گلاکونیت سبب کاهش پروتئین، نشاسته، رنگدانه‌‌ها و رشد گیاه شد. این نتایج نشان می‌دهد که پودر ماسه‌سنگ گلاکونیتی توانایی آزادسازی پتاسیم دارد. بدون توجه به اسیدیته محلول غذایی، استفاده از ماسه سنگ گلاکونیتی در گیاه کلزا منجر به هیچ گونه علائم سمیت آهن نشد.

Effects of glauconitic sandstone on growth, nutrients content and some physiological traits of canola plants grown under two differents pH levels

Glauconite is a micaceous mineral that could be source of potassium. The aim of this study was evaluation of the effects of glauconitic sandstone and potential of iron relase and toxicity in case of using as a potassium fertilizer for canola plants. The plants cultivation experiments were carried out in growth chamber in sand culture with completely randomized design as factorial. The first factor was potassium with three levels including Hoagland nutrient solution, Hoagland nutrient solution lack of potassium and Hoagland nutrient solution lack of potassium accompanied with glauconitic sand stone powders. The second factor was pH of culture medium contained 6 and 7.5. The results indicated that potassium deficiency in Hoagland nutrient solution without potassium treatment caused severe reduction in growth traits, contents of K+, soluble protein, starch and chlorophylls and increased total amino acids in canola plants. Application of glauconitic sand stone powders could release potassium in solution medium as plants treated with Hoagland without + glauconite did not indicated significant differences in fresh and dry mass and potassium content with Hoaglandtreated ones. Iron content was higher in roots of Hoagland without potassium + glauconite treated canola plants compared treatments, however, pH reduction from 7.5 to 6 did not increase iron content in this treatment. The reduction of pH of nutrient medium imposed significant decrease of soluble protein, starch and chlorophyll contents that lead to growth retardation of canola plants. The results indicated that glauconitic sandstone has certain potential to release potassium. Iresspective pH of nutrient solution, no toxicity symptom was observed in canola plants following glauconite application.