بررسی امکان استفاده از قطعات موسیقایی به عنوان منبع تولید ایده فرم کالبدی (مطالعه موردی: الگوسازی کالبدی قطعه کرشمه از دستگاه چهارگاه)

فرم کالبدی به عنوان عنصری کارآمد، حامل اطلاعات ارزش مندی است که به صورت مستقیم و یا از طریق ترجمه قابل دسترسی است. شکل‌گیری فرم نیز خود حاصل فرایند‌های پیچیده‌ای است که هر یک با رویکردی متفاوت به موضوع طرّاحی می‌پردازند. گوناگونی منابع الهام در الگوسازی کالبدی و کمبود رویکرد علمی در بسیاری از آنها، عدم اطمینان به فرایندهای تولید فرم و محصول به دست آمده از آنها را به همراه داشته است. تلاش‌های بسیاری از سوی صاحب‌نظران برای گسترش منابع تولید ایده شکلی در طرّاحی برای بهینه کردن محصول و هماهنگی آن با بستر طرح صورت گرفته است. این پژوهش با هدف معرفی موسیقی به عنوان منبعی ارزش مند برای تولید ایده شکلی، به دنبال پاسخ به چگونگی ترجمه متناظر مولّفه‌های موسیقایی به عناصر کالبدی است. برای این منظور با بررسی میزان همبستگی میان متغیّرهای موجود در دو حوزه فرم و موسیقی، امکان ترجمه مولّفه‌های متناظر سنجیده شده و بر پایه آن بازنمایی بصری فرم موسیقایی مورد مطالعه قرار گرفته است. به واسطه جلوگیری از اعمال نظر و تحلیل کاربر و هم چنین گسترش شمول کاربرد، در مدل پیشنهادی مولّفه‌های فیزیکی که دارای تعریف ثابت و مشخّص هستند، در هر دو حوزه فرم و موسیقی به صورت یک به یک و یا در صورت امکان به چند مولّفه متناظر ترجمه شده‌‌اند. فرایند این پژوهش به ایجاد دستور زبان تولید فرم بلاواسطه از موسیقی انجامیده و برای آزمودن شیوه پیشنهادی قطعه کوتاه کرشمه از دستگاه چهارگاه یکی از دستگاه‌های موسیقی سنّتی ایران، که دارای نوانس‌های متنوع است برای ترجمه متناظر به فرم کالبدی استفاده شده است. مطالعه نتیجه به کارگیری این دستور زبان نشان می‌دهد، محصول ایجاد شده با توجّه به تعریف مولّفه‌های ساختاری ایجاد فرم، از قابلیّت مناسبی برای تولید کانسپت فرم‌های معماری و یا شهرسازی برخوردار است.