مقایسه ارتباط کودک با محلّه در محلّه‌های سنّتی و جدید (مطالعه موردی: محلّه‌های ساغریسازان و گلسار شهر رشت)

وجود رابطه مثبت با محلّه تا حد زیادی به سلامت روانی و جسمانی ساکنان کمک می‌نماید. بنابر این، بسیاری به دنبال ارائه راه‌کارهایی برای احیای محلّه‌ها و ارتقای جایگاه آن‌ها در زندگی شهروندان بوده‌اند. رسیدن به این هدف در گرو شناختی عمیق از محتوی رابطه فرد با محلّه است. با توجّه به اهمیّت محلّه در شکل‌دهی پایه‌های هویّت مکان در کودکان و هم‌چنین تربیت نسل‌های آتی، مقاله حاضر به مقایسه رابطه کودکان با محلّه در محلّه‌های سنّتی و جدید می‌پردازد تا از رهگذر آن نتایجی به منظور ارتقای جایگاه محلّه در شهر ایرانی اسلامی حاصل گردد. مقاله حاضر از روش‌های کیفی برای دست‌یابی به هدف خود بهره می‌برد. برای این کار از شیوه عکاسی توسط ساکنان برای بررسی رابطه کودک و محلّه در گلسار استفاده شده است. از کودکان خواسته شد عکس‌هایی از مکان‌ها، ویژگی‌ها، افراد و یا هرچیز مورد علاقه خود در محلّه تهیّه نمایند. سپس در جلسه‌های مصاحبه عمیق انفرادی از آن‌ها خواسته شد راجع به هر عکس توضیحاتی ارائه دهند و زندگی خود و خانواده را در محلّه شرح دهند. در مورد محلّه ساغریسازان به علت این‌که هدف به دست آوردن تجربه‌های کودکان دیروز از محلّه‌شان بود با تعدادی از ساکنان 50 تا 70 ساله مصاحبه عمیق انجام گرفت و برای کمک به بازخوانی خاطرات از تکنیک ترسیم نقشه روایت در مصاحبه عمیق استفاده شد. نتایج نشان می‌دهد زندگی کودکان دیروز در محلّه‌های سنّتی امری کاملاً اجتماعی بوده و کودک از سنین پایین با محیط اجتماعی و کالبدی محلّه درگیر می‌شدند که نتیجه آن عمیق‌ترین نوع دلبستگی و هویّت محلّه‌ای است. امّا کودکان در محلّه‌های جدیدی مانند گلسار تحت فشارهای شدیدی برای حضور در محلّه قرار دارند. محدودیّت‌های شدید برای حضور کودکان در محلّه‌های جدید می‌تواند آسیب‌های جدی به رشد اجتماعی و فکری آن‌ها وارد نماید.