تحلیلی بر بافت های سنتی و جدید و ارائه شاخص های بومی برنامه ریزی توسعه شهری (مطالعه موردی؛ بافت تاریخی و شهرک امیرکبیر اراک)

هدف این پژوهش بررسی و تحلیل نمونه ای از محلات بافت تاریخی و بافت جدید شهر اراک و تطابق آن با معیارهای شهر ایرانی اسلامی و رشد هوشمند به‌منظور دستیابی به شاخص های شهرسازی بومی است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی با بهره گیری از مدل anp است. جمع آوری داده ها به دو روش اسنادی و پیمایشی با استخراج معیارها و شاخص های مربوطه بوده و اولویت بندی، تدوین چشم انداز و ارائه راهبردها به‌منظور دستیابی به هدف پژوهش در بافت های موردمطالعه از طریق شاخص های تلفیقی صورت گرفته است. معیارهای استفاده‌شده در این پژوهش شامل فرایند مدیریت و برنامه ریزی، تراکم شهری، الگوی رشد کالبدی، ترکیب کاربری، انسان‌محوری، خدمات عمومی، حمل‌ونقل، ارتباطات، طراحی مناسب خیابان، فضای عمومی و... است. یافته ها و نتایج پژوهش گویای آن است که طراحی فضایی هسته تاریخی اراک برمبنای یک الگوی ایرانی اسلامی منطبق با اصول طراحی سازگار با محیط‌زیست، ترکیب کاربری ها، ارتباطات و انسان‌محوری، و خدمات و فضاهای عمومی مناسب شکل‌گرفته است، درحالی‌که محله جدید شهرک امیرکبیر تنها برمبنای نیاز سکونتی خوابگاهی ساکنین و با لحاظ کردن بخشی از اصول تراکم، حمل‌ونقل و دسترسی، طراحی‌شده است. همچنین بر اساس نتایج مدل anp مشخص گردید که معیارهای اولویت دار تلفیقی بومی به ترتیب شامل: برنامه ریزی هماهنگ با محیط  طبیعی، ترکیب و تنوع کاربری ها، پیاده مداری، توزیع عادلانه کاربری های خدمات اجتماعی فرهنگی و... از ضروریات برنامه ریزی توسعه شهری هستند.