ارزیابی کیفی تغییر عناصر شهرکهن ایرانی به شهر مدرن در جهت احیای مکان‌های شهری با هویّت ایرانی - اسلامی

با نگاهی کلی به روند شهرنشینی و شهرسازی در ایران می‌‌توان دریافت، شهرهای ایران که دارای ویژگی‌های تکامل یافته در قرن‌های متمادی بودند، در چند دهة اخیر دچار تحوّلی عظیم شدند. آن‌چه که این شهرها به عنوان خصوصیات کالبدی در خود داشتند، فضاها و عناصر معماری شهرسازی ارزش‌مندی منبعث از فرهنگ حاکم بر زندگی شهروندان بودند. ویژگی کالبدی شهر اسلامی وکارکرد عناصر آن را می‌‌توان تبلور بصری ماهیّت اسلامی آن دانست؛ آن وقت لزوم توجّه به نقش و کارکرد عناصرکالبدی برای برجسته‌ترشدن آن هویّت، بیش از پیش ضرورت می‌‌یابد. این مقاله با هدف بررسی تغییر عناصر شهر سنّتی به عناصر شهری مدرن و تبیین شاخص‌های کیفی مثبت و منفی از دست داده و یا به دست آورده، ضمن مرور پیشینه و اسناد مرتبط با موضوع و نیز نظرخواهی از متخصصان این حوزه (به روش دلفی) و روش کیفی چک‌لیست‌های دو دویی طرّاحی شهری، نشان می‌‌دهد که در صورت بی‌توجّهی به این عناصر، هویّت اسلامی و تاریخی آن‌ها کم‌کم رنگ می‌‌بازد و عناصری جانشین می‌شوند که رنگ و بوی بومی ندارند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در اثر این تغییر، ضمن آن‌که سطح شاخص‌های کیفیّت محیط همانند زیبایی بصری در بعد فرم، خلوت، دسترسی، کارایی، همه‌شمولی و تنوّع در عملکرد و امنیّت، آسایش و خوانایی در بعد معنا ارتقا می‌‌یابد، امّا شاخص‌های دیگری از کیفیّت محیط شهری همانند ارزش‌های معمارانه و مقیاس انسانی در بعد فرم و تعاملات اجتماعی، مشارکت و سرزندگی در عملکرد و هویّت و حس تعلّق و خودمانی و دنجی بودن محیط در بعد معنا تضعیف شده است. بر این اساس این پژوهش راهبردهایی را با هدف تقویت شاخص‌های مثبت و کاهش سطح شاخص‌های منفی در جهت دست‌یابی به مکان‌های شهری با هویّت ایرانی اسلامی ارائه می‌‌دهد.

Qualitative assessment of Iran’s old city elements to modern with the aim of revitalizing urban places with the Iranian-Islamic identity

With an overview of the process of urbanization and urbanism can be found in Iran, Iranian cities which have evolved features over the centuries had been a massive change over the decades. What is the physical features in their cities, spaces, and architectural elements were valuable Urban emanating from the dominant culture on the lives of citizens. Functionality of the physical feature of its elements can be regarded as the time of crystallization of the nature of visual attention to the role and function of the skeletal elements to highlight the identities evolve, more and more it becomes necessary, This paper aims to explore the traditional elements of modern urban elements And explained that in the meantime, what we have lost both positive and negative indicators of quality or obtain, Reviewing the literature and related documents, as well as opin ions of experts (Delphi method) and qualitative methods listings binary Czech urban design shows that if these elements are ignored, they lose their Islamic identity and historical elements replaced them gradually fade the color and smell of their previous Performance loss and are not native. The results indicate that the effect of the change, while improving the level of environmental quality indicators such as visual aesthetic dimension form, privacy, accessibility, efficiency, inclusiveness and diversity in function and security, comfort and readability in the sense , But other indicators of quality of the urban environment has been weakened as architectural values and human scale dimension form. Social interaction, participation and vitality in the function and Identityand sense of belonging, intimate and cozy environment in the meaning. Accordingly, this research offers strategies to strengthen the positive indicators and reduce the level of negative indicators in order to achieve urban places with IranianIslamic identity.