طراحی الگوی فرایندی نظام برنامه‌‌ریزی فرهنگی‌شده در شهر اسلامی- ایرانی با رویکرد آینده‌پژوهی

آینده‏پژوهی ارتباطی دو سویه‌ای با انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و فرهنگ ملّت‏ها دارد. از این حیث ریشه‌یابی نسبت بین برنامه‌ریزی و فرهنگ در نظام توسعه شهری با رویکرد آینده‌پژوهی ضرورت می‌یابد. هدف از تشریح این نسبت نیز چشم‌انداز آینده‌ای مویّد نظام شهری با مختصات و نماد‌های اسلامی ایرانی است. با توجّه به هدف مقاله که تبیین جایگاه برنامه‌ریزی فرهنگی‌شده در شهر اسلامی ایرانی است، روش تحقیق کیفی ـ کمّی برای آن برگزیده شده است. پژوهش حاضر دارای دو بخش اصلی است، در گام اول مبانی روش‌شناختی تدوین الگوی بومی بر مبنای پیوند فرهنگ و برنامه ریزی تدوین شده است. بر مبنای رویکرد برنامه‌ریزی فرهنگی‌شده نیازمند ایجاد ساختارهای جدید در نظام برنامه‌ریزی شهری و منطقه ای هستیم. این ساختارها در ابعاد سطح کلان شامل تدوین نقشة مهندسی فرهنگی کشور و رصد فرهنگی بر مبنای مزیّت‌های منطقه‌ای است. سطح تحلیل شهر نیازمند برنامه جامع با رویکرد آینده‌پژوهی است که نظام مدیریّت شهری نیز باید با آن منطبق و چشم‌انداز شهر بر اساس مبانی سیستم فرهنگی‌شده تدوین شود. ورود فرهنگ در متن برنامه‌ریزی در سطوح مکانی و مقیاس‌های مختلف زمانی می‌‌تواند به تحقق الگوی اسلامی ایرانی کمک نماید. سپس در گام دوم، کاربرد مبانی و روش‌های آینده‌پژوهی در راستای تدوین الگوی فرایندی سیستم برنامه‌ریزی فرهنگی‌شده در نظام توسعة شهری بر مبنای مدل‌یابی ساختاری تفسیری، تجویز شده است . در این الگو، ضعف نظام برنامه‌ریزی شهری بر مبنای عدم توجّه به دو مولّفة فرهنگ و آینده‌پژوهی تحلیل و سپس ارتباط و پیوند سطح تحلیل شهری، منطقه‌ای و ملّی در گام‌هایی مشخّص و تبیین شده است.

Designing Culturised planning system in Iranian Urban Development System with Futures Studies Approach

Futures studies have bidirectional communication with anthropology, sociology and culture of the nations. In this respect, finding the roots of ratio between culture and planning in the system of urban development with futures studies approach becomes necessary. Due to the purpose of this paper which is establishing the position of culturised planning in IranIslamic city, quantitative and qualitative research method was chosen. This study has two main sections, the first step of methodological principles is developing a native pattern based on cultural and planning links. Based on culturised planning approach we require the creation of new structures in urban and regional planning system.This structure at macrolevel contains a compilation of plan of cultural development and cultural observations based on regional advantages.The level of analysis of city requires a comprehensive program with Future Studies approach that of urban management system must adapt to it and the vision of city must be developed on the basis of culturised systems.The entrance of culture in the context of spatial planning at different scales of time can contribute to the realization of IslamicIranian model. Then in the second step, the application of the principles and methods of Futures Studies in the compilation of process model of culturised planning in the urban development planning system is administered based on interpretative structural modeling. In this model, the weakness of the urban planning system based on the lack of attention to both culture and Future Studies component analyzed, and then the connection of municipal, regional and national steps have been identified and explained.