ابعاد چیستی شناسی و هستی شناسی شهر اسلامی از منظر متون اسلامی

شهر اسلامی، از نظر ماهیت و ساختار فضایی خاصی که دارد، از اوایل قرن بیستم، مورد توجّه محققان قرار گرفت و در بین شهرسازان و شهرشناسان مقوله?ای جدا را به خود اختصاص داد. تاکنون تحقیقات گسترده?ای از طرف اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان، درباره شهر اسلامی انجام شده و برای آن، ضوابط و معیارهایی بر طبق اصول و ارزش?های اسلامی، متفاوت از دیگر شهرها قایل شده?اند. از آیات قرآن کریم و روایات اسلامی متعدّدی می?توان، به معانی و مفاهیم عمیقی در مورد هستی و ماهیت شهر اسلامی پی برد. بنابراین، هدف این مقاله، تبیین «چیستی» و «هستی» شهر اسلامی با طرح این پرسش است که، ابعاد چیستی?شناسی (شناخت ابعاد ماهوی) وهستی‌شناسی (شناخت ابعاد وجودی) شهر اسلامی از منظر متون اسلامی (آیات و روایات) کدام است؟ این مقاله،که به روش تحلیلی و با ابزار میدانی و کتابخانه?ای و بهره گرفتن از متون اسلامی، نگاشته شده، این نتیجه را به همراه دارد که، با توجّه به، مفاهیم اساسی دین اسلام از قبیل وحدت، عدالت، امنیت، محرمیت، تواضع، طبیعت‌گرایی ، شهر اسلامی را از نظر تاثیرپذیری این مفاهیم، می?توان، به دو بعد ماهیتی(چیستی) و وجودی(هستی) تقسیم کرد. بعد ماهیتی، به بررسی ابعاد و صفات هویّتی و کالبدی و بعد وجودی، به بررسی ابعاد تجلّی حضور عناصر وجودی و کنش?های فردی و جمعی مسلمانان، منطبق با اصول نام برده شده، در شهر اسلامی می?پردازد.