بررسی عوامل موثر بر افول حس سرزندگی و زیست پذیری در بافت های تاریخی و فرسوده (مطالعه موردی: محله سنگ سیاه شیراز)

سیری گذرا بر سیمای شهرهای تاریخی ایران، بافت های قدیمی باارزشی را به نمایش می گذارد که همگی در گذشته نه چندان دور از تحرّک و نشاط و سرزندگی مطلوبی برخوردار بوده اند. امروزه به دلایل گوناگون بافت های فرسوده شهری ما خالی از حضور و فعالیّت مردم شده است؛ این در حالی است که اگر این بافت ها دارای فضاهای امن و مطلوب و سرزنده باشند و در آنها تفریح سالم و شادابی به گونه ای سازمانیافته و مطابق با ارزش های جامعه میسّر گردد، حضور فعّال مردم و به تبع آن سرزندگی و زیست پذیری افزایش می یابد. ساماندهی شهرها و بافت های تاریخی به دو دلیل، یکی احترام به مواریث گذشتگان و دیگری رفع تنگناهای ناشی از مشکلات فرسودگی دارای اهمیّت است. کم توجّهی به برنامه های ساماندهی و احیای بافت های تاریخی فرسوده در طول سالیان متمادی سبب شده است تا آن ها سرزندگی و کارایی و فعالیّت پیشین خود را از دست بدهند و به عنوان بافت مسالهدار و مشکلزا در سیستم شهری مطرح گردند؛ لذا همواره ضرورت حفظ و بازآفرینی ارزش ها و کارایی و زیست پذیری این بافت ها مورد توجّه معماران و طرّاحان و برنامه ریزان شهری بوده است. مقاله حاضر با هدف شناسایی عوامل موثّر بر افول حس سرزندگی و زیست پذیری در بافت های تاریخی و فرسوده تدوین شده است. در این پژوهش سعی شده است از طریق مطالعات کتابخانه ای و بازدید میدانی، وضع موجود تحلیل شود و در نهایت پیشنهادها و راهکارهایی برای برونرفت از این معضل ارایه گردد. در نهایت این نتیجه حاصل شد که عوامل متعدّدی نظیر فرسودگی در ابنیه و کالبد و سیمای بافت، عدم برخورداری لازم از تاسیسات و زیرساخت ها و خدمات شهری مناسب با نیاز امروز و هم چنین نبود زندگی اقتصادی مناسب بافت، سبب افول سرزندگی و زیست پذیری و در نهایت فرسودگی بافت سنگ سیاه شیراز شده است.