اصول سازمان دهی فضایی بافت های شهری برخوردار از عناصر شاخص مذهبی (مطالعه موردی: امام زاده عباس ساری و امام زاده اسماعیل قایم شهر)

یکی از ویژگی?های فضایی محلّهها، نواحی و مناطق شهری و حتّی روستایی کشورمان برخورداری از عناصر شاخص مصنوع بویژه از نوع مذهبی در بافت?هایشان است. این عناصر به مرور زمان به دلایلی چند، رو به فراموشی? رفتهاند. این در حالی است که ایرانیان با توجّه به جهانبینی و فرهنگ خود، به حضور چنین فضاهایی وابسته هستند. این فضاها در گذشته روابط تعاملی و موثّری با پیرامون خود داشته?اند که می?توانند در آینده نیز داشته باشند. حصول بدین امر از طریق مسیله?یابی تضاد?های موجود و تدوین راهحل?های برخورد با آن، با اتکا به نوعی برنامهریزی عقلایی اجتناب?ناپذیر و البته امکان?پذیر است. در این مقاله، سعی بر آن است تا با شناسایی دو گونه متفاوت (بافت پر و خالی برخوردار از عناصر شاخص مذهبی) و بهره?گیری از روش?های میدانی، کتابخانه?ای و تحلیل محتوا، شناختی جامع در مبانی نظری و مطالعات میدانی آن حاصل گردد و با در تقابل قرار?دادن و یا هم?سو قرار?دادن این دو و بهرهگیری از تجارب موجود، به اصول سازماندهی فضایی موثّر در جهت اصلاح و ارتقای ساختار فضایی و استخوانبندی بافت?ها و نهایتاً ایجاد تعامل بالنده (تاثیر?گذاری و تاثیر?پذیری مثبت) با سطوح بالاتر یا پایین?تر عملکردی (ناحیه، شهر و پیراشهر) بسته به موقعیّتی که در ساختار فضایی شهرها و روستاها دارند، دست یافت . مهمترین نتایج مستخرج از این پژوهش تدوین اصول سازماندهی فضایی است که در دو عرصه سازماندهی (درونی و پیرامونی)، 9 موضوع راهبردی و 31 اصل سازماندهی به عنوان الگویی برای برنامه ریزی و طراحی بافتهای پر و خالی برخوردار از عناصر شاخص مذهبی ارایه و الزامات تصمیم سازی و تصمیم گیری آنها در نهادهای مربوطه بیان گردیده است.