تحلیل عدم به کارگیری منطقی مولفه های دفاع غیرعامل در فروپاشی شهر دهدشت در دوران صفویه و قاجار

مقوله دفاع غیرعامل در تاریخ معماری ایران، به عنوان یکی از تدابیر مهم حاکمان و بانیان در روند شکل?گیری و گسترش شهرها به شمار می?رفته است. این نوع دفاع به?منظور به حداقل رساندن آسیب به نیروهای خودی در مقابل هجوم دشمن لحاظ می?شد و معمولاً بدون دخالت نیروی انسانی صورت می?گرفت. تحقیق حاضر تلاش دارد به این پرسش پاسخ دهد که، با توجّه به آگاهی بانیان شهر دهدشت از ضرورت ایجاد امنیّت سیاسی و اقتصادی برای شهر دهدشت، به چه دلیل یا دلایلی متغیّرهای دفاع غیرعامل مورد توجّه قرار نگرفته است؟ در پاسخ به این پرسش این فرض مطرح است که، به دلیل عدم استفاده مناسب و صحیح از دو اصل جدایی و پراکندگی، شهر در شش مقطع زمانی دچار آسیب جدّی شده است. این پژوهش با بهره?گیری از رویکرد توصیفی و تحلیل تاریخی، کوشیده است نقش مولّفه?های موثّر این سامانه دفاعی را در فرایند شکل?گیری، گسترش و فروپاشی شهر دهدشت در دوران صفویّه و قاجار مورد ارزیابی قرار دهد. روش گردآوری اطلاعات بر اساس پژوهش?های کتابخانه?ای و مطالعات میدانی انجام پذیرفته است. نتایج نشان ?می?دهد که شهر دهدشت از دوره صفویّه تا عصر قاجار از روش?های دفاع غیرعامل(پدافند غیرعامل)، استفاده نادرستی داشته است و این امر موجب شده تا شهر دهدشت در طول چهارصد سال، در شش برهه زمانی، مورد هجوم و غارت فراگیر قرار گیرد. این مهم در اندک زمانی منجر به نابودی شهر و جابه?جایی یکی از کانون?هایی قدرت سیاسی و اقتصادی به شهرهای جنوبی?تر نظیر شهر بهبهان شد. بی?تردید، این رویداد نقش مهمی در خارج ساختن دهدشت از ردیف شهرهای پویای اقتصادی و مسیرهای تجاری داشته است.