بررسی شاخص های هویت فضای شهری در بافت تاریخی (نمونه موردی: بازار کرمان)

با نگاهی به بافت?های تاریخی این نکته مشهود است که شکل?گیری و حیات آن?ها بر پایه اصول خاص مرتبط با اقلیم شهر و فرهنگ ایرانی بوده و کالبد آن?ها که در تداومی تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و محیطی به صورتی هماهنگ و منسجم در آمده است؛ از این رو، از شخصیّت و هویّت ویژه?ای برخوردار است. شخصیّت و هویّت شهر ایرانی در مقطعی از حیات خود بر اثر تحوّلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و در نتیجه تقلیدهای بی اندیشه از مظاهر غربی و الگوهای مدرن شهرسازی، که در بیش تر موارد با هویّت اصیل ایرانی ناسازگار هستند، کمرنگ شده است. سوالی که در اینجا مطرح می?شود این است که چگونه می?توان هویّت را به فضاهای شهری ایرانی بازگرداند؟ راه احیای هویّت در شهر، حفظ تداوم فرهنگی میان امروز، دیروز و فردای شهر است. این تداوم فرهنگی، که از طریق شناخت مفاهیم و اصول سازمان دهی به فضاهای شهری در شهرهای تاریخی ایران و به?کار?گیری آن?ها در طرّاحی فضاهای شهری جدید امکان پذیر است، برای جامعه ما هویّت و اصالت را به دنبال خواهد آورد. مقاله حاضر می?کوشد با شناخت ماهیّت هویّت و با رویکردی پدیدارشناسانه بافت تاریخی بازار کرمان را که از قدمتی دیرینه برخوردار است، تجزیه و تحلیل کند. نتایج تحقیق حکایت از آن دارند که ترکیب مولفه?های هویّت بخش در سه بعد شکلی، معنایی و اجتماعی موجب شکل?گیری هویّت مکانی در فضای شهری بازار در ساختار تاریخی شهر کرمان شده است. در طول زمان این مفاهیم موجب استمرار عملکردی شبکه فضاهای بازار شده است، به طوری?که هم اکنون پس از گذشت سالیان متمادی بازار همه روزه پذیرای حضور اقشار مختلف اجتماعی است و هم?چنان به حیات فعّال اقتصادی خود ادامه می?دهد.