بازشناسی و حفاظت ارزش های موجود در اثر تاریخی «قبّه سبز» کرمان

بنای قبّه سبز متعلق به قراختاییان کرمان است و قدمت آن به قرن هفتم هجری می رسد. مجموعه آثار زمان قراختاییان، خصوصاً ترکان خاتون، یکی از مجموعه های بزرگی بود که متاسفانه بر اثر زلزله تمام آن از بین رفت و فقط سر در مدرسه و مقبره آن ها باقیست و به نام قبّه یا گنبد سبز مشهور است. بقایای دیوارهای مدرسه و آرامگاه احتمالاً زیر ساختمان های مسکونی اطراف مدفون است. با توجّه به وضعیّت کنونی بنای قبّه سبز و عدم امکان بازگشت به شرایط گذشته ، شناخت بقایای آن برای حفاظت و احیای بنا نیازمند رویکرد دیگری است. از آن جا که نظریه براندی در حفاظت آثار معماری با تاکید بر ارزش هایی که هر اثر تاریخی در طول زمان (از خلق اثر تا وضعیّت کنونی) به دست می آورد، گستره ای از ارزش ها و معانی را ـ حتّی برای بناهایی که در وضعیّت کالبدی مناسبی قرار ندارند ـ معرفی می نماید، می تواند برای حفاظت آثاری چون بنای قبّه سبز بسیار کارآمد باشد. این مقاله در تدوین چارچوب نظری تحقیق از روشی قیاسی برای استدلال و استنتاج، از نظریه ای براندی درباره حفاظت از آثار معماری، بهره برده است. بنابر این، با شناسایی ارزش های بنای قبّه سبز و با توجّه به تغییر و تحوّلاتی که در طول زمان در آن صورت گرفته است، می توان ضمن در نظر گرفتن ارزش های مربوط به خلق و تحوّل اثر، شرایط کنونی آن را نیز به عنوان یک فرصت برای حفاظت در نظر گرفت و راهبردهایی برای حفاظت آن در دو مقیاس بافت و بنا ارایه نمود.