ارزیابی احساس امنیت شهروندان با رویکدرد منظر شهری (نمونه موردی محله اوین)

امنیّت به عنوان یکی از نیازهای اساسی شهروندان در ساختارهای شهری به شمار میرود و از اهمیّت ویژهای برخوردار است. از این رو در مطالعات و پژوهشهای مرتبط با شهر و بیان معیارهای کیفیّت مطلوب شهری همواره امنیّت به عنوان یکی از شاخصهای مهم کیفیّت زندگی مورد توجّه برنامه?ریزان و شهرسازان قرار گرفته و در اینباره نظریّههای گوناگونی نیز ارایه شده است. فضای شهری به عنوان حوزهای عمومی در صورت ایجاد احساس امنیّت علاوه بر آنکه آرامش را برای شهروندان به ارمغان میآورد، سطح تعاملات و فعالیّتهای اجتماعی را افزایش میدهد و در نهایت احساس مطلوبیّت و رضایت محیطی را در شهروندان تقویت مینماید. در این مقاله پس از بررسی مطالعات صورت گرفته، مبانی نظری مرتبط با منظر، منظر شهری با تدقیق در سه بعد ادراک، فعالیّت و فرم در شکلگیری منظر مطلوب، مولّفههای «حس مکان»، «هویّت مکان»، «خاطره انگیزی»، «خوانایی و تصویری روشن از محیط»، «ادراک عمومی و لذّت بصری» و «فرم و ریخت» به عنوان شاخصهایی برای سنجش احساس امنیّت شهروندان با استفاده از شاخصهای منظر شهری تعریف شدهاند. این تحقیق در حوزه ادبیات نظری، تحقیقی تجربی و در حوزه مطالعات میدانی، دارای روش پیمایشی با ابزار گردآوری داده به صورت پرسشنامه است. در زمینه تحلیل اطلاعات با استفاده از تحلیل کمّی روابط بین «احساس امنیت» و «منظر شهری» روش تحقیق علّی و همبستگی اتخاذ شده است. در این پژوهش روش تحلیل رگرسیون چند مرتبهای به کار گرفته شده و در بررسی روایی و پایایی پرسشنامه از تحلیل عاملی و آلفای کرونباخ استفاده شده است. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که کلیه معیارهای به کار رفته در سه سطح مدل سنجش احساس امنیّت در محدوده مورد مطالعه با متغیّر منظر شهری رابطه معناداری دارد (p < 0.05). همچنین بین میانگین احساس امنیّت و میانه نظری (عدد3) اختلاف معناداری وجود دارد. احساس امنیّت در محدوده مورد مطالعه از دید ساکنان، پایینتر از سطح متوسط ارزیابی شده است.