الگوی مفهومی تاویل هستی‌شناسانه مراکز نمادین تاریخی شهر اسلامی- ایرانی

شهرهای تاریخی به شکل عام و شهرهای اسلامی- ایرانی به شکل خاص همواره واجد مراکز نمادینی بوده که بر پایه ابعاد هستی شناسانه و مفاهیم بنیادین »وجود و موجود « برپا شده و موجودات را به گونه همبسته گردهم آورده و به یگانگی می کشاند. وجهی که در انگاره شهرسازی نوگرا، با تعریف عام از انسان و الزامات مادی او، نوعی از سازماندهی را در شهرها رقم زده که به پراکندگی بیش از حد انسان و فعالیت منجر شده و بی معنایی آنها را باعث شده است. پرسش این است که با چه الگوی مفهومی می توان این مکان ها را تاویل کرد. هدف از پژوهش، دستیابی به الگویی برای فهمِ هستی شناسانه نمادین تاریخی شهر اسلامی-ایرانی است که بر پایه ی پیوندی عمیق با امری واحد، آشکارشده و معنای خویش را بر پایه ی هویت و حیات باز یابد. روش پژوهش، پدیدارشناسی هرمنوتیک بوده و در پارادایم تفهمی قرار می گیرد و از رویکردهای تاریخی- تفسیری و استدلال منطقی بهره می برد. گردآوری اطلاعات بر پایه مرور سیستماتیک متون تاریخی و بررسی آراء علمی، عرفانی، فلسفی و فضایی- کالبدی استوار شده تا با تحلیل محتوا نظم خویش را بازیابد. یافته ها، تاویل هستی شناسه این مراکز را از طریق امتزاج جهان بینی های »عقلی «، »نقلی « و »علمی « و در چارچوب سامانه های »وحدت گرا «، »پدیدارشناسی « و »ساختارگرایی « دنبال کرده و به مولفه های »زمان و زمینه «، »طرح (اثر) «، »طراح (پدیدآورنده) «، »مخاطب « و »ساختار و مراتب « راه می یابد. الگوی تاویل مکان (اثر) با میزان »کنشگری مخاطب « در طیفی از حالت »بودن تا شدن « او در مکان و »عاملیت طراح « در طیفی از »شمایلی تا نمادین « قابل خوانش است. وقتی موقعیت کنشگری بیشتر در حالت شدنی و عاملیت در حالت نمادین باشد، ادراک مکان به موقعیت »تهی از هر « (وحدت گرا) نزدیک می شود. در این کشاکش، امکان فهم زبان فرامکانی با ارجاع به مولفه ادراک معنایی بیشتر می شود.

conceptual pattern of ontological hermeneutics of historical symbolic centers of the islamic-iranian city

historical islamic-iranian cities are symbolic centers that have been erected with the ontological dimensions and unity of existence and creatures. the goal is to achieve a model for understanding historical symbolic centers so that things regain their meaning based on identity and life. the method is qualitative and uses historical-interpretive approaches and logical reasoning. collecting information by reviewing historical texts, checking opinions are based on content analysis. findings, the interpretation of the centers is based on the combination of rational, transitive and scientific worldviews and unitarian, phenomenological and structuralist systems and on the components of time and context. design (effect), designer, audience and structure and levels. the interpretation pattern of the place (effect) with the level of activity of the audience in a range of being and folding and designer agency in a range of iconic can be read as symbolic. when the activism is in the possible state and the agency is in the symbolic state, the perception of the place approaches the position of empty of everything(unitarian).