بازشناخت استقرار ارکان شهرهای جدید نسل نو به روش تحلیل محتوای مضمون محور (مطالعه موردی: شهر جدید مصدر)

شهر جدید یکی از موضوعات و محورهای کانونی در مطالعات شهری محسوب می‌شود که در دو سده اخیر سهم قابل‌توجهی از متون ناظر برساخت محیط شهری بدان پرداخته‌اند. در حال حاضر، استقرار نسل نوین شهرهای جدید قرن بیست و یکمی؛ قوی‌ترین جریان سازنده و پیشرو این دسته از سکونتگاه‌های نوپدید به شمار رفته که نیازمند مطالعات بروز از زوایای گوناگون است. باوجود اهمیت بالای این‌گونه از شهرها؛ ادبیات علمی و تخصصی حول این موضوع یعنی شهرهای جدید نسل نو در ایران بسیار کم‌رنگ بوده و تاکنون پژوهش‌های اندک شماری در این حوزه تدوین گردیده است. هدف از این پژوهش پُر کردن بخشی از خلاهای یادشده به کمک ارائه یک خوانش نوین از تجارب جهانی این دسته از نوشهرهای جدید شهری است. روش تحقیق این پژوهش کیفی به همراه استفاده از تحلیل محتوای مضمونی به‌عنوان فن پژوهش هست. شیوه جمع‌آوری داده‌های پژوهش نیز به کمک مطالعات کتابخانه‌ای تدوین گردیده و نمونه موردی آن شهر جدید نسل نوین «مصدر» در کشور امارات متحده عربی است. یافته‌های پژوهش، نشانگر آن است که ارائه یک رویکرد روش شناسانه سه سطحی با اهداف و چگونگی استقرار شهرهای نسل نوین تطابق داشته و به‌جای خوانش‌های تک ضلعی رایج همانند خوانش‌های محتوایی از شهرهای جدید نسل نو؛ می‌توان این دسته از شهرهای جدید را از سه منظر «ابعاد کلان»، «ابعاد میانی» و «ابعاد خُرد» به‌صورت هم‌زمان و در قالب مضامینی یکپارچه مدنظر قرارداد. تعداد مضامین شناسایی‌شده در این لایه‌ها نیز شامل ده مضمون اصلی و سی‌وشش مضمون فرعی سازنده و پیشران استقرار و توسعه شهر است. درمجموع، این فهم تازه نظری و روش شناسانه از شهر مصدر می‌تواند در کنار سایر تحقیقات پیشینی شناخت محور و مورد مبنا؛ به درکی تازه‌تر از پیچیدگی‌های استقرار شهرهای نسل نوین کمک نماید و دریچه‌های تازه‌تری را برای خوانش این دسته از شهرهای نوپدید فراهم آورد.