تبیین شاخص‌های پایداری محیطی بناهای زیارتی در ایران با تاکید بر سامانه‌های ارزیابی ساختمان‌های پایدار

برای ایجاد ساختمان هایی پایدار، سامانه هایی جهت ارزیابی عملکرد ساختمان ها، به تفکیکِ کاربری، تدوین شده‌اند. به دلیل رواج اسلام و مذهب شیعه در ایران، یکی از پر استفاده‌ترین بناها، بناهای مذهبی-زیارتی‌اند که تعداد آنها قابل توجه و تاثیرگذار در مقوله پایداری است. با این وجود، تا کنون، این ساختمان ها از منظر دستیابی به اهداف توسعه پایدار بررسی نشده اند و معیارهایی هم برای این بررسی، تعریف نشده است. لذا ارائه معیارهایی ویژه برای ارزیابی یک ساختمان زیارتی پایدار و سپس ارتقاء و اصلاح این اماکن متبرک بر مبنای این معیارها، ضرورت دارد. هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر، طراحی مدلی برای ارزیابی ساختمان های زیارتی در دستیابی آنها به اهداف توسعه پایدار در بخش ساختمان، در ایران است. روش پژوهش: پژوهش در گام گردآوری اطلاعات به روش پیمایشی است. جهت افزایش روایی پرسشنامه، پرسشنامه های اولیه با مطالعه پرسشنامه های مشابه در پژوهش ها و مشورت اساتید و تعدادی از اعضای هیئت نخبگانی طراحی شد و مورد تایید قرار گرفت. سپس تعدادی پرسشنامه میان هر بخش از جامعه آماری، توزیع و همه ابهام های مشخص شده، رفع و پرسشنامه نهایی توزیع گردید. نرخ سازگاری کمتر از 0.1 پرسشنامه ها نیز مویّد پایایی پرسشنامه ها بود. در گام تحلیل داده ها از روش دلفی و روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. نتیجه و پیشنهاد پژوهش: بنا بر نتایج تحلیل دلفی، مدلی متشکل از 10 سرفصل و 94 معیار معرفی شده است. بنا بر نتایج روش تحلیل سلسله مراتبی، از میان معیارهای معرفی شده، سه اولویت نخست برای تحقق ساختمان زیارتی پایدار در ایران، به ترتیب عبارتند از: «مدیریت و فرآیندهای پایدار»، «کیفیت فنی و عملکردی» و «آب». بنابر این نتایج، سامانه ارزیابی و سامانه وزندهی ویژه ساختمان زیارتی پایدار در ایران ارائه شده است. پیشنهادات پژوهش، تهیه پیوست های ویژه مدیریتی، طراحی خودکفای زیرساخت های انرژی و آب و فاضلاب و پیگیری جدی تری بهینه سازی مصرف آب است.

explaining the components of environmental sustainability of pilgrimage buildings in iran with an emphasis on the sustainable building assessment systems

problem and necessity: in order to create sustainable buildings, systems have been developed to evaluate the performance of buildings, separated by use. due to the prevalence of islam and shia religion in iran, one of the most used buildings are religious-pilgrimage buildings, the number of which is significant and influential in terms of sustainability. however, until now, these buildings have not been reviewed from the point of view of achieving sustainable development goals, and criteria for this review have not been defined. therefore, it is absolutely necessary to provide special criteria for evaluating a sustainable pilgrimage building and then upgrade and improve these holy places based on these criteria. the purpose of the research: the aim of the current research is to design a model to evaluate pilgrimage buildings in achieving the goals of sustainable development in the building sector in iran. research method: the research is in the stage of collecting information by survey method. in order to increase the validity of the questionnaire, the initial questionnaires were designed and approved by studying similar questionnaires in researches and consulting professors and a number of elite board membersof delphi method. then, a number of questionnaires were distributed among each part of the statistical population and all identified ambiguities were resolved and the final questionnaire was distributed. the consistency rate of less than 0.1 of the questionnaires confirmed the reliability of the questionnaires. in the step of data analysis, delphi method and analytic hierarchy process (ahp) were used. research result and suggestion: the results of delphi analysis were the introduction of a model consisting of 10 headings and 94 criteria. according to the results of the ahp method, among the criteria introduced to achieve a sustainable pilgrimage building in iran, the first three priorities are: sustainable management and processes, technical and functional quality and water. based on these results, an evaluation system and a special weighting system for sustainable pilgrimage buildings in iran were proposed. the suggestions of the research are preparation of special management annexes, self-sufficient design of energy and water and sewage infrastructures and more serious pursuit of water consumption optimization.