تبیین و سنجش مولفه‌های موثر بر نظام پنهان فضایی در خانه‌های اواخر قاجار و اوایل پهلوی در بهبهان

خانه به‌عنوان تجلی‌گاه فرهنگ ساکنان آن، نظام‌ فعالیتی، ارزش‌ها و الگو‌های رفتاری آنان را می‌نمایاند. پژوهش حاضر با هدف شناخت نقشه پنهان مسکن سنتی بهبهان و تبیین مولفه‌های موثر بر آن، به سنجش میزان تاثیر متغیر‌ها و وزن‌یابی آنها نسبت به هم خواهد‌ پرداخت. روش پژوهش با تکنیکی آمیخته شامل روش‌های توصیفی و تحلیل محتوا در بخش نظری و تاریخی و همبستگی و علی‌مقایسه‌ای به صورت میدانی در بخش مطالعات موردی است. در گام اول، پرسشنامه‌هایی محقق‌ساخته با توجه به حجم نمونه در اختیار ساکنین 30 خانه در بافت مسکونی سنتی بهبهان جهت تحلیل آماره‌های توصیفی که به وسیله نرم افزار spss تحلیل می‌شوند؛ قرار می‌گیرد. در گام بعدی، مصاحبه‌هایی برگرفته از سوالات پژوهش از جامعه‌ای 10 نفره از کارشناسان که به روش گلوله برفی انتخاب شدند، تدوین و با تحلیل آنها آماره‌های استنباطی استخراج می‌گردد. سپس، به مقایسه امتیازات پرسشنامه‌ها و مستندات پل- چهارراه و بارانداز بودن بهبهان پرداخته می‌شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که اقتضائات معیشتی، فرهنگی و اجتماعی ناشی از جغرافیای منطقه و ارتباطات با تجار و اغیار، بر وزن مولفه‌های نظام فضایی خانه‌های سنتی بهبهان تاثیر گذارده است. این امر در جهت‌گیری خانه‌ها و شکل‌گیری اجزای نظام فضایی با مقاصد معیشتی، قابل رویت است.

expressing and analyzing the effective components of the hidden spatial order in the late qajar houses and early pahlavi in behbahan

home as a manifestation of its residents’ culture displays different life methods, activity systems, values, and behavioral patterns. the present study aims to express the criteria and impact rate and weighing of each of them concerning each other by the realization of the effective components on the hidden map of behbahan traditional housing. the research method with a mixed technique consists of descriptive methods and content analysis in the theoretical part and correlational and causal comparison in the field research in the case studies part. in the first step, the questionnaires were given to the residents of 30 houses in the traditional residential context of behbahan in order to analyze the descriptive statistics that were analyzed by spss software. in the next step, interviews based on research questions will be compiled from a population of 10 experts who were selected by the snowball method, and inferential statistics will be extracted by analyzing them. then the scores of questionnaires, bridge-crossroads documents, and being a behbahan quay are compared. the research results indicate that the subsistence, cultural and social requirements caused by the region's geography and communication with merchants and others have influenced the weight of the spatial order components of behbahan's traditional houses. this case can be seen in the orientation of houses and the formation of spatial order components with subsistence purposes.