بررسی مولّفه های جغرافیایی و محیط زیستی در شکل گیری شهر میبد از پیش از تاریخ تا دوران اسلامی

دشت یزد اردکان از کهن ترین دوره استقرار از منظر مکان گزینی حوزه های جغرافیایی قابل استفاده برای سکونت، فاقد انتخاب های طبیعی متنوّع بوده است. مهم ترین علل این وضعیّت محدود بودن منابع زیستی از قبیل جریان های آبی دائمی و شرایط اقلیمی حاکم بر این دشت به واسطه موقعیّت جغرافیایی آن است. روش تحقیق در این مقاله به شیوه بررسی میدانی و اسناد و مکتوبات در قالب نقشه ها و نمودارهای مرتبط سامان یافته است. مهم ترین اهداف این مقاله ارائه یک الگوی استقراری مبتنی بر اقلیم، جغرافیا و بوم شناسی میبد است. سوال اساسی این پژوهش مبتنی است بر این موضوع که شکل گیری این شهر به عنوان یکی از قدیمی ترین استقراراهای دشت یزد اردکان، حاصل چه برهم کنش ها و تاثیرات متقابل انسان و محیط پیرامون او بوده است. با استفاده از نتایج بررسی های میدانی باستان شناسی و ارزیابی مولّفه های جغرافیایی و زمین ریخت شناسی از قبیل تنوّع منابع آبی (آبراهه های باستانی و فن آوری قنات)، شیب و ارتفاع زمین و واقعیّت های زمین شناسی دشت میبد، مشخّص می شود، شکل گیری میبد از پیش از تاریخ تا کنون در محدوده فضای دشتی با بستر رُسی میسّر بوده است. در دوره پیش از تاریخ و تا قبل از فراگیر شدن فن آوری کاریز این استقرارها فصلی و بدون تداوم استقراری در مجاورت آبراهه های باستانی در مجاورت تراس رُسی روستاهای بارجین بیده شکل گرفته اند. بعد از آشنایی با فن آوری قنات این استقرارها در قالب شهر امروزین میبد به صورت دائمی تداوم داشته است.