تبیین مولّفه های زیبایی شناسی حکمت متعالیّه و بررسی میزان تجلّی آن در کالبد بازارهای ایرانی؛ مطالعه موردی: بازار همدان، سرای شریفیّه

امروزه در زمینه زیبایی شناسی و چگونگی قضاوت و تجربه آن، تنوّع بی حد و مرزی در معماری، برنامه ریزی شهری و طرّاحی شهری ایرانی دیده می شود. می دانیم که یکی از نمودهای عینی معماری و شهر سازی سنّتی ایران که متاسفانه امروزه نقش اصلی خود را از دست داده، بازار است. به نظر می رسد بررسی مقوله های مربوط به ارزش های زیبایی شناسی شهرهای اسلامی در بازارهای ایرانی با هدف بازآفرینی و احیای این ارزش ها ضروری است؛ چرا که به باور حکمای اسلامی، زیبایی های موجود در محیط، جلوه هایی از زیبایی مطلق یعنی حق تعالی هستند و بازارها همواره به عنوان ستون فقرات شهرها ایفای نقش کرده اند. با توجّه به این نکته، در این تحقیق دیدگاه های مختلف در زمینه زیبایی شناسی اسلامی بررسی و ویژگی های بازارهای ایرانی بازخوانی شده  است. در ادامه و در بستری از مطالعات کتابخانه ای و میدانی و با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و  تحلیل محتوا و شیوه تحقیق گروه تمرکز، شاخص های زیبایی شناسی در حکمت متعالیّه (زیبایی شناسی جامع) استخراج و در مورد کالبد سرای شریفیّه همدان تحلیل شده  است. نتایج حاصل از این پژوهش نشانگر این مهم هستند که مولّفه های زیبایی شناسی جامع در بازارهای ایرانی در قالب دو گونه کلّی مولّفه های ذهنی روان شناختی و فرمی کالبدی قابل تقسیم بندی هستند و عوامل بسیاری از جمله نور، رنگ، کمال، تناسب، هندسه، سلسله مراتب در آفرینش این زیبایی تاثیرگذار بوده اند.