مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان‌شناختی: پایایی، روایی و تحلیلی عاملی

زمینه: آماده‌سازی مقیاسی معتبر برای سنجش نیازهای بنیادین روان‌شناختی در جامعه ایرانی یکی از نیازهای پژوهشی محسوب می‌شود. هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی پایایی، روایی و تحلیل عاملی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان‌شناختی در نمونه ای از دانشجویان ایرانی بود. روش: 574 دانشجو (273 پسر، 311 دختر) از دانشگاه های شهر تهران به صورت داوطلب در این پژوهش شرکت کردند. از آزمودنی‌ها خواسته شد مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی (bnsg-s؛ گنیه، 2003)، پرسشنامه تجدید نظر شده شخصیت آیسنک (epq-rs؛ آیسنک، آیسنک و بارت، 1985)، فهرست عواطف مثبت و منفی (panas؛ واتسون، کلارک و تلگن، 1988) و مقیاس سلامت روانی (mhi-28؛ بشارت، 1388) را تکمیل کنند. یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، علاوه بر عامل کلی ارضای نیازهای بنیادین روان‌شناختی، سه عامل خود پیروی، شایستگی و تعلق (پیوستگی) را برای مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان‌شناختی تایید کرد. روایی همگرا و تشخیصی (افتراقی) مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی از طریق محاسبه ضرایب همبستگی زیر مقیاس‌های آن با ابعاد برونگرایی و نوروزگرایی شخصیت، عواطف مثبت و منفی، و شاخص‌های سلامت روانی در مورد آزمودنی‌ها بررسی شد. نتایج ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که بین نمره آزمودنی‌ها در زیر مقیاس‌های ارضای نیازهای بنیادین عمومی با شاخص‌های برونگرایی، عاطفه مثبت و بهزیستی روان‌شناختی همبستگی مثبت معنادار و با شاخص‌های نوروزگرایی، عاطفه منفی و درماندگی روان‌شناختی همبستگی منفی معنادار وجود دارد. این نتایج، روایی همگرا و تشخیصی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان‌شناختی را تایید می‌کنند. همسانی درونی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی برحسب ضرایب آلفای کرونباخ محاسبه شد و با ضرایب همبستگی از 83/0 تا 91/0 مورد تایید قرار گرفت. پایایی بازآزمایی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان‌شناختی بر اساس نتایج دو بار اجرای آزمون محاسبه شد و با ضرایب همبستگی از 67/0 تا 77/0 برای زیرمقیاس‌های مختلف مورد تایید قرار گرفت. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج این پژوهش، فرم فارسی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روان‌شناختی برای سنجش این سازه در نمونه‌های ایرانی از پایایی و روایی کافی برخوردار است.