بررسی ویژگی های روان‌سنجی مقیاس شرم در دانشجویان دانشگاه شیراز و علوم پزشکی شیراز

زمینه: احساس شرم از جمله مهمترین هیجانات خودآگاه اخلاقی است که نقشی تعیین‌کننده در روابط بین فردی و سازگاری اجتماعی دارد. به همین لحاظ تهیه ابزارهایی جهت سنجش این سازه ضروری می‌نماید. هدف: هدف از این پژوهش فراهم کردن مقدمات لازم جهت استفاده از مقیاس شرم ساخته‌شده توسط رایزوی (2009) در میان جمعیت دانشجویی ایرانی بود. روش: در این راستا به منظور سنجش روایی مقیاس ابتدا از نرمال بودن توزیع داده ها برای مقیاس شرم اطمینان حاصل شد، سپس برای کشف ساختار عاملی از تحلیل عامل با روش مولفه های اصلی و چرخش واریماکس استفاده شد. از همبستگی این مقیاس با مقیاس‌های معتبر سنجش هیجانات خودآگاه شرم به عنوان روایی همگرا و از همبستگی با مقیاس شادکامی به عنوان روایی واگرا، استفاده شد. پایایی مقیاس نیز به شیوه همسانی درونی گویه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ اندازه‌گیری شد. شرکت‌کنندگان پژوهش 231 نفر از دانشجویان دختر (134) و پسر (97) دانشگاه شیراز و علوم پزشکی شیراز بودند. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که مقیاس شرم در جمعیت ایرانی دارای ساختار دو عاملی می باشد که تحت عناوین خطای اخلاقی و بی کفایتی خود نام‌گذاری شدند. همبستگی این مقیاس با مقیاس هیجانات خودآگاه حاکی از آن بود که مقیاس شرم رایزوی دارای روایی همگرا می باشد و رابطه با مقیاس شادی نیز به عنوان شاخص روایی واگرا استفاده شد و نتیجه حاکی از این بود که مولفه خطای اخلاقی بر خلاف دو مولفه دیگر مقیاس شرم رابطه معناداری با شادی نداشت. علاوه بر این، مقایسه نمرات دختران و پسران بیانگر آن بود که دختران در برخی مولفه‌ها نمرات بالاتری از پسران داشته‌اند.نتیجه گیری: یافته‌های این پژوهش موید روایی همگرا، واگرا و همسانی درونی مناسب مقیاس برای استفاده در ایران بود. فرهنگ وابسته بودن مقیاس شرم با توجه به نتایج مورد بحث قرار گرفت.