ارزش‏یابی آزمون نظری آزمون گواهینامه رانندگی بر اساس نظریه سوال ـ پاسخ و مقایسه آن با نظریه کلاسیک آزمون

زمینه: این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی سوالات آزمون نظری آزمون گواهینامه رانندگی انجام و اجرا شده است. نمونه مورد مطالعه را 350 نفر از پاسخ‏دهندگان آزمون تشکیل دادند که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده بودند و تعداد 30 سوال از سوالات آزمون نظری آزمون گواهینامه رانندگی، که به روش تصادفی ساده استخراج شده بودند، به عنوان نمونه سوالات مورد بررسی قرار گرفتند. برای بررسی ویژگی‏های روان سنجی سوالات آزمون، از دو نظریه کلاسیک آزمون و سوال - پاسخ استفاده گردیده و نتایج به دست آمده از آنها با هم مقایسه و بررسی شده است. روش پژوهش توصیفی بوده و در مرحله اول صحت نمونه گیری بررسی گردید. جهت تعیین تک بعدی بودن آزمون از روش آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی استفاده شد. سپس تجزیه و تحلیل سوالات آزمون با نظریه کلاسیک و نظریه سوال - پاسخ انجام گرفت و پارامترهای سوال (دشواری، تشخیص و حدس) و توانایی به دلیل نامعلوم بودن به روش برآورد همزمان مورد اندازه‏گیری قرار گرفت.یافته‏ها: نتایج، بیان کننده تک بعدی بودن آزمون و استقلال موضعی آن است. پس از تعیین مفروضه های اصلی نظریه irt، برازش مدل - داده ها مورد بررسی قرار گرفت که نتایج نشان داد مدل دو پارامتری برازش بهتری با مجموعه داده ها دارد. در مرحله بعد معناداری پارامترهای سوال و توانایی توسط آزمون t وابسته مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین دقت برآورد پارامترهای دشواری، شیب و توانایی در دو نظریه کلاسیک و سوال - پاسخ وجود ندارد. به منظور بررسی پایایی و ثبات نتایج آزمون در اجرای اول، بر روی نمونه ای به حجم 30 نفر، بازآزمایی بعمل آمد. از آنجاییکه آزمون مورد نظر از نوع ملاک مرجع می باشد، برای بررسی توافق بین تصمیم ها از ضریب پایایی کاپا استفاده شد. نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین اجرای اول و اجرای دوم وجود دارد و آزمون مورد نظر از پایایی و ثبات کافی در اجراهای مختلف برخوردار است.بحث و نتیجه‏گیری: تحلیل پارامترهای سوال و آزمودنی ها، نشان دهنده سادگی آزمون و قدرت جداسازی خوب توانایی آزمون شوندگان بوده و بر این اساس می توان نتیجه گرفت که سوالات آزمون برای آزمودنی هایی با توانایی پایین از مناسبت و دقت بیشتری برخوردار است. میزان توانایی برآورد شده در نظریه سوال - پاسخ در مقایسه با نمره آزمودنی در نظریه کلاسیک به میزان واقعی نزدیک تر است. با توجه به توانایی های برآورد شده می توان سوالات متناسب با توانایی آزمودنی ها را انتخاب نمود و این می تواند به ایجاد بانک سوال منجر شود.