بررسی ویژگی های روانسنجی پرسشنامه تحول دیداری - فضایی در کودکان پیش از دبستان شهر مشهد

تحول دیداری-فضایی یکی از مهم‌ترین بنیان‌های تحول است که نقش عملکرد اولیه‌ی تمام یادگیری‌ها و ارتباطات را بازی می‌کند و بازنمایی‌های ذهنی راجع به دنیای بیرون را شکل می‌دهد. از طرفی این تحول همزمان در بردارنده ی اطلاعات فضایی است و کلیه‌ی حرکات را در فضا جهت می‌دهد. سنجش این تحول و ابعاد مختلف آن طی سال‌های ابتدایی زندگی بسیار حیاتی است، زیرا با داشتن این اطلاعات می‌توان ظرفیت دیداری فضایی کودک را تخمین زد و تغییر این ظرفیت پایه‌ای را در جریان تحول بررسی کرد. هدف از پژوهش حاضر، تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامه‌ی تحول دیداری-فضایی (هری واچس، 2014) است. به همین منظور این پرسشنامه بر روی 348 کودک پیش از دبستان در شهر مشهد که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای به‌طور تصادفی انتخاب شدند، اجرا و شاخص‌های روان‌سنجی با استفاده از نرم‌افزارهای آماری spss و lisrel به ترتیب نسخه ی22 و 9.30 محاسبه شد. یافته‌ها نشان داد که پرسشنامه از روایی محتوا و سازه و نیز پایایی مطلوبی برخوردار است. نتایج تحلیل عاملی تائیدی نیز نشان داد که ساختار پرسشنامه، برازش قابل‌قبولی با داده‌ها دارد. این عوامل مطابق با پژوهش اصلی، عامل‌های آگاهی حسی و بدنی؛ مکان‌یابی در فضا؛ ارتباط بدن با محیط، ارتباط اجزا مختلف محیط با یکدیگر و دیگران؛ نگهداری فضایی؛ استدلال دیداری منطقی و تفکر بازنمایی نام گرفتند و ضرایب همسانی درونی آن‌ها به ترتیب برابر با 0.83، 0.79، 0.67، 0.80، 0.72 و 0.61 به دست آمد. این نتایج نشان داد که پرسشنامه تحول دیداری-فضایی واچس می‌تواند به‌عنوان ابزاری مناسب برای سنجش سازه‌ی تحول دیداری-فضایی در ایران استفاده شود.

Psychometric properties of Visuospatial Development Questionnaire in preschool children in Mashhad

The visuospatial development is one of the most important foundations of development, since it plays the role of the primary function of all learning and communication, and forms the mental representations of the outside world. On the other hand, this development simultaneously contains spatial information and directs all movements in space. Measurement of this development and its various dimensions is vital in the early years of life, since with this information we can estimate the visuospatial capacity of the child and examine the change of this basic capacity during life span. The aim of the present study was to provide psychometric properties for the visuospatial development questionnaire (Harry Wachs, 2014) for use in Iran. A questionnaire was filled out on 348 preschool children in Mashhad that were selected randomly by multistage stratified sampling method and psychometric indices were calculated using statistical software. The findings showed that the questionnaire had a satisfactory content and structure validity and also reliability. The results of the confirmatory factor analysis also showed that the structure of the questionnaire has an acceptable fit with the data. These factors were named in accordance with the main research, body awareness and sense; location of body in space; relation of object to self, other objects and people; conservation of space; Visuallogical reasoning; Representational thought; their coefficients of internal consistency were 0.83, 0.79, 0.67, 0.80, 0.72 and 0.61, respectively. These results show that the Visuopatial development Questionnaire can be used as a tool for measuring the concept of the visuospatial development in Iran.