رابطه کارکردهای شناختی و نظریه ذهن در بیماران وسواس فکری-عملی

زمینه و هدف: نظریه ذهن عبارت است از توانایی نسبت دادن حالت‏های ذهنی یعنی نیات، احساسات، خواسته‏ها و باورها به خود و دیگران و درک این‏که حالات ذهنی دیگران متفاوت از حالات ذهنی خود فرد می‏باشد. تحقیق حاضر به بررسی ارتباط بین برخی کارکردهای شناختی و توانایی نظریه ذهن در بیماران وسواس فکری - عملی پرداخته است. روش: از میان بیماران مبتلا به وسواس فکری – عملی مراجعه‏کننده به مراکز درمانی روان‏پزشکی و روانشناسی شهر اردبیل 20 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده و 20 نفر از افراد عادی نیز با آنان همتا شدند. گردآوری داده‏ها به کمک تکالیف مربوط به نظریه ذهن که شامل تکالیف دسته اول و دوم باور کاذب و تکلیف پیشرفته نظریه ذهن است و نیز آزمون دسته‏بندی کارت‏های ویسکانسین و آزمون یادگیری تداعی‏ها انجام شد. به منظور تحلیل داده‏ها روش‏های آماری t تست دو گروه مستقل و ضریب همبستگی پیرسون به کار رفت. یافته‏ها: عملکرد بیماران مبتلا به وسواس فکری – عملی در تمام تکالیف مربوط به نظریه ذهن ضعیف‏تر از گروه بهنجار بود، ولی تفاوت‏ها فقط در تکالیف پیشرفته نظریه ذهن معنادار بودند. همچنین رابطه معناداری بین نتایج تکالیف پیشرفته نظریه ذهن و نتایج آزمون یادگیری تداعی دیده شد در حالی که بین آزمون کارت‏های ویسکانسین و تکالیف پیشرفته نظریه ذهن رابطه معنی داری به دست نیامد. نتیجه‏گیری: براساس یافته‏های به دست آمده، توانایی‏های اولیه نظریه ذهن بیماران مبتلا به وسواس فکری- عملی به طور کلی حفظ شده بود، در حالی که در توانایی‏های پیشرفته نظریه ذهن کاهش قابل توجهی به وجود آمده بود که به نظر می‏رسد به کاهش ظرفیت و توانایی حافظه این بیماران مربوط ‏باشد. ارتباط محتمل بین حافظه و تیوری ذهن مختل شده، اهمیت بالینی نقص تیوری ذهن در بیماران مبتلا به وسواس فکری- عملی را نشان می دهد.