بررسی مدل عِلّی گرایش به رفتار پرخطر نوجوانان بر اساس باورهای فراشناختی و سبک‏های هویت با میانجی‌گری افکار منفی تکرار شونده و تاب‌آوری

هدف: شیوع رفتارهای پرخطر در جوامع یکی از موارد جدی تهدید‌کننده سلامت است. بنابراین، هدف از این پژوهش بررسی مدل عِلّی گرایش به رفتار پرخطر نوجوانان بر اساس باورهای فراشناختی و سبک‏های هویت با میانجیگری افکار منفی تکرار شونده و تاب‏آوری بود. روش شناسی: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش‏آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر کرج بودند. 360 نفر از این‏ افراد بر اساس دیدگاه کلاین و به شیوه نمونه‏گیری دسترس انتخاب‌ شدند. نمونه پژوهش به مقیاس‌های خطرپذیری نوجوانان ایرانیِ زاده محمدی، احمد‌آبادی و حیدری، باورهای فراشناختیِ کارترایتهاتون و ولز، سبک‌های هویتِ برزونسکی و همکاران ، افکار تکرار شوندهِ مک‌اوی، مولدز و ماهونی(2014) و تاب‌آوریِ کانر و دیویدسون(2003) پاسخ دادند. یافته‏ها: نتایج نشان داد که بین باورهای فراشناختی و سبک هویت هنجاری، هویت سردرگماجتنابی و افکار منفی تکرار شونده با گرایش به رفتار پرخطر نوجوانان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین یافته‌ها نشان داد که بین هویت اطلاعاتی، تعهد هویت، تاب‌آوری با گرایش به رفتار پرخطر نوجوانان رابطه منفی و معناداری وجود دارد. افزون بر این، نتایج مدل‌یابی علّی معادلات ساختاری نشان داد که باورهای فراشناختی و سبک‏های هویت به طور مستقیم و غیرمستقیم با میانجیگری افکار منفی تکرار شونده و تاب‌آوری با گرایش به رفتار پرخطر رابطه دارند. نتایج نشان داد که بین باورهای فراشناختی و سبک هویت هنجاری، هویت سردرگم اجتنابی و افکار منفی تکرارشونده با گرایش 0/01 >p به رفتار پرخطر نوجوانان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد 0/01 >p. همچنین یافته ها نشان داد که بین هویت اطلاعاتی، تعهد هویت، تاب آوری با گرایش به رفتار پرخطر نوجوانان رابطه منفی و معناداری وجود دارد. افزون بر این، نتایج مدل یابی علّی معادلات ساختاری نشان داد که باورهای فراشناختی و سبک های هویت به طور مستقیم و غیرمستقیم با میانجیگری افکار منفی تکرارشونده و تاب آوری با گرایش به رفتار پرخطر رابطه دارند. بر اساس یافته های پژوهش افکار منفی تکرارشونده و تاب آوری می توانند در رابطه بین باورهای فراشناختی و سبک های هویت با گرایش به رفتار پرخطر نقش میانجی داشته باشند. مدل ارزیابی شده از برازندگی مطلوبی برخوردار است و گام مهمی در جهت شناخت عوامل موثر بر گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان است.

The causal model of tendency to high-risk behaviors in adolescents based on metacognitive beliefs and identity styles with role mediating of negative repetitive thoughts and resilience

Aim: The prevalence of risktaking behaviors is a severe health threat. Therefore, present study aimed to causal model of tendency to highrisk behaviors in adolescents based on metacognitive beliefs and identity styles with role mediating of negative repetitive thoughts and resilience. Methods: The quantitative correlation method was used. The statistical population consists of all female students in Karaj city in year academic 20192020. In this study, according to convenience sampling method, 360 people female students by formula Kline (2016) were selected as samples. Sample research into scales were asked to Iranian adolescents risktaking scale of Zadeh Mohammadi, Ahmadabadi, Heidar (2011), metacognitions questionnaire of CartwrightHatton Wells (1997), revised identity style inventory of Berzonsky and et al (2013), repetitive thinking questionnaire10 of McEvoy, Moulds Mahoney (2014) and ConnorDavidson Resilience Scale (2003). Data were analyzed by SPSS and AMOS24 software, using Pearson correlation and structural model. Results: Findings showed that there was positive and significant correlation between metacognitive beliefs, normative, diffuseavoidant identity style and negative repetitive thoughts with tendency to highrisk behaviors (p < 0/01). Also, findings showed that there was negative and significant correlation between information, commitment identity style and resilience with tendency to highrisk behaviors (p < 0/01). In this study, structural equations modeling showed that have a signification relationship between metacognitive beliefs and identity styles directly and indirectly related to mediating negative repetitive thoughts and resilience with highrisk behaviors in adolescents.