امکان سنجی استفاده از روش های مشاوره ای برای شناسایی استعدادها

توجه به سازه استعداد در انتخاب مسیر زندگی، بویژه در دو حیطه تحصیلی و شغلی، همیشه مد نظر محققین بوده‌است. در میان رشته‌های مختلف زیر مجموعه علوم تربیتی و رفتاری، به نظر می‌رسد رشته مشاوره علیرغم جایگاه مهم و موثری که در حوزه‌های مختلف، بویژه تحصیلی و شغلی، دارد، و علیرغم غنای علمی و محتوایی که در حوزه نظریه پردازی و تولید علم از آن برخوردار است، در منابع خود چندان به صورت مستقیم به موضوع استعداد نپرداخته است. این پژوهش که یک پژوهش کیفی محسوب می‌شود کوشیده است تا با استفاده از دو روش کیفی تحلیل مضمون و سنتزپژوهی، موضوع شناسایی استعداد را در نظریه‌های مشاوره و روان درمانی مورد رصد و بررسی قرار دهد. جهت این کار با مراجعه به متون تخصصی رشته مشاوره ، به کشف و ثبت نقطه نظرات آنها درچگونگی شناسایی استعداد پرداخته شد. اطلاعات به دست آمده به روش هفت مرحله ای «کلایزی» تحلیل و عملا امکان ترسیم شبکه مضامین فراهم شد. با ترسیم شبکه مضامین، 29 روش و تکنیک مشاوره‌ای، که قابلیت استفاده در فرایند شناسایی استعدادها را داشت، مشخص‌گردید. نتایج این پژوهش، به عنوان یک پژوهش پایه و پیش نیاز می‌تواند برای برداشتن گام بعدی یعنی طراحی یک الگو و روش بومی جهت شناسایی استعداد در ایران موثر باشد.

Feasibility of using counseling methods for identification of aptitude

The importance of the structure of aptitude as a determining element in choosing life paths in general and educational and professional careers in particular has always been acknowledged by the researchers of the field. Amongst miscellaneous majors subclassified under the educative and behavioral sciences, it seems that despite having a prominent and influential position in different areas especially educational and professional ones, and also enjoying a high level of scientific richness and meaningful content in terms of theorizing and producing new knowledge, Counseling has not explicitly addressed the subject matter of aptitude at sufficient length. The present qualitative research has made an attempt to delve into identification of aptitude by using two qualitative methods, i.e. synthetic analysis and theme analysis. To accomplish this goal, the technical texts in counselling were referred to so as to collect and record their views about the ways in which aptitude can be identified. The obtained data was then analyzed by sevenlevel Colaizzi’s method and drawing a network of themes was made possible. By drawing a network of themes, 29 counseling methods and techniques which could be used in aptitude identification precess were specified. The results of this research, which is regarded as basic research and a prerequisite, can be used effectively to take the next step towards devising a model and a domestic method for identification of aptitude in Iran. Keywords: identification of aptitude, talent, counseling methods