|
|
|
|
ارزیابی چرخه حیات در بوم‌نظام های تولید گندم (triticum aestivum l.) ایران: 1 - مقایسه سطوح مصرف نهاده
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
نصیری محلاتی مهدی ,کوچکی علیرضا
|
|
منبع
|
بوم شناسي كشاورزي - 1396 - دوره : 9 - شماره : 4 - صفحه:972 -992
|
|
چکیده
|
در طی چند دهه گذشته تولید گندم (triticum aestivum l.) در کشور با اتکاء به مصرف نهاده های شیمیایی افزایش قابل توجهی داشته است. با این حال پیامدهای محیطی مصرف این نهاده‌ها برای انسان و منابع طبیعی به درستی مشخص نمی باشد. در این پژوهش مجموعه ای از اثرات محیطی شامل تغییر کاربری اراضی، تخلیه منابع غیر قابل تجدید، پتاتسیل گرمایش جهانی، پتانسیل اسیدی شدن محیط، پتانسیل پر غذایی آب و خاک و سمیت اکولوژیکی برای انسان و محیط حاصل از بوم‌نظام های تولید گندم کشور با استفاده از روش استاندارد ارزیابی چرخه حیات از مبداء تولید مواد اولیه تا دروازه مزرعه مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه بر روی 14 استان که روی هم 80 درصد از سطح زیر کشت و تولید گندم کشور را شامل می‌شوند، به اجرا در آمد. ابتدا بوم نظام‌های واقع در این استان‌ها بر اساس سطح مصرف نهاده‌ها به سه گروه کم، متوسط و پر نهاده طبقه بندی و سپس در مرحله ممیزی کلیه نهاده های ورودی و نیز مواد انتشار یافته در محدوده مرزهای تعریف شده برآورد شدند. نتایج حاصل از ممیزی بر حسب دو واحد کارکردی (هکتار و تن دانه گندم) برای هر گروه تاثیر بر اساس واحد مربوط به آن گروه معادل سازی شد و در نهایت، تاثیر سطح مصرف نهاده‌ها بر هر یک از اثرات محیطی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در واحد کارکردی هکتار با افزایش میزان مصرف نهاده ها کلیه اثرات محیطی حاصل از بوم‌نظام‌های گندم به طور معنی‌داری افزایش یافت، ولی با محاسبه این اثرات بر حسب تن گندم به دلیل اختلاف عملکرد بین بوم‌نظام‌ها نتایج متفاوتی به دست آمد. شدت تخلیه منابع غیر قابل تجدید (سوخت های فسیلی و منابع p و k) در نظام‌های پر نهاده معادل gj/ha 27/1 و تقریبا 1/8 برابر نظام‌های کم نهاده بود در حالی که براساس واحد عملکرد مقدار این انرژی در نظام‌های پر نهاده تنها 10 درصد بیشتر از نظام کم نهاده بود، زیرا برای تولید هر تن گندم در نظام کم نهاده به 3850 متر مربع زمین نیاز است در حالی که همین عملکرد در نظام پر نهاده از 2374 متر مربع به دست می آید. بر این اساس عملکرد بیشتر بوم‌نظام‌های پر نهاده باعث شد تا در آن ها پتانسیل اسیدی شدن، سمیت آبی و سمیت برای محیط های خشک بر حسب واحد عملکرد کمتر از نظام‌های کم و متوسط نهاده باشد. در حالی که پتانسیل گرمایش جهانی، پر غذایی و سمیت برای انسان در نظام‌های پر نهاده در هر دو واحد کارکردی وضعیت نامطلوبی در مقایسه با نظام کم نهاده داشت.
|
|
کلیدواژه
|
اثرات محیطی، بوم‌نظام پر نهاده، پایداری، مصرف انرژی
|
|
آدرس
|
دانشگاه فردوسی مشهد, دانشکده کشاورزی, گروه زراعت و اصلاح نباتات, ایران, دانشگاه فردوسی مشهد, دانشکده کشاورزی, گروه زراعت و اصلاح نباتات, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Life Cycle Assessment (LCA) for Wheat (Triticum aestivum L.) Production Systems of Iran: 1 Comparison of Inputs Level
|
|
|
|
|
Authors
|
Nassiri Mahallati Mahdi ,koocheki Alireza
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|