مطالعه جنبه های زراعی و بوم شناختی نظام های کشت مخلوط افزایشی و جایگزینی ذرت (zea mays l.) و سویا ( glycine max l. merr.)

به منظور بررسی کشت مخلوط ذرت (zea mays l.) و سویا (glycine max l. merr.) با نسبت های مختلف کاشت، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای واقع در جنوب شهرستان ایرانشهر در سال زراعی 921391 انجام گرفت. تیمارها از 8 نسبت مختلف کاشت به صورت، کشت خالص ذرت (c100s0) وکشت خالص سویا (c0s100) به عنوان تیمارهای کشت خالص؛ 75 درصد ذرت + 25 درصد سویا (c75s25)، 50 درصد ذرت + 50 درصد سویا (c50s50)، 25 درصد ذرت + 75 درصد سویا (c25s75) به عنوان نسبت های کشت مخلوط جایگزینی؛ و 100 درصد ذرت + 50 درصد سویا (c100s50)، 50 درصد ذرت + 100 درصد سویا (c50s100) و 100 درصد ذرت + 100 درصد سویا (c100s100) به عنوان نسبت های کشت مخلوط افزایشی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد بالاترین عملکرد بیولوژیک دو گونه ذرت و سویا از کشت خالص این دو محصول به ترتیب با مقدار 18250 و 7435 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. بالاترین عملکرد دانه دو گونه ذرت و سویا نیز از همین تیمار به ترتیب با مقدار 4436 و 3157 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید. میزان ryt برای عملکرد بیولوژیک و دانه در اغلب تیمارهای مخلوط بزرگتر از یک بود که این امر نشان دهنده برتری کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص می باشد. قابل ذکر است که در بین تیمارهای کشت مخلوط نیز، نسبت های کشت مخلوط افزایشی از برتری محسوسی برای صفاتryt عملکرد بیولوژیک و دانه نسبت به کشت های مخلوط جایگزینی برخوردار بودند. در خصوص کنترل و مدیریت علف های هرز مشاهده شد که تیمارهای کشت مخلوط افزایشی سبب کاهش قابل توجه زیست توده علف هرز نسبت به سایر تیمارهای مورد بررسی در این آزمایش شدند. علاوه بر این، کشت های مخلوط افزایشی نسبت به تک کشتی دارای بالاترین میزان جذب تشعشع فعال فتوسنتزی بودند. در رابطه با شاخص برداشت و سطح برگ مشاهده شد که بالاترین مقدار این دو صفت برای گیاه ذرت از تیمارهای کشت مخلوط حاصل شد، اما برای سویا بالاترین مقدار صفات مذکور از تیمار کشت خالص آن به دست آمد.