بررسی واکنش عملکرد و اجزای عملکرد سویا (Glycine Max L.) به تاریخ کاشت، دما و ساعات آفتابی

این تحقیق به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت، دما و ساعات آفتابی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه سویا (glycine max l.) در منطقه علی‌آباد کتول واقع در استان گلستان در سال زراعی 91-1390 به صورت پیمایشی انجام گردید. به این منظور در محدوده علی‌آباد کتول، مزارع مختلف سویا مورد شناسایی قرار گرفتند. به طور کلی در این بررسی 30 مزرعه سویا از رقم کتول (d.p.x) و 30 مزرعه سویا از رقم ساری (j.k) انتخاب شدند. در این پیمایش، تاریخ کاشت مزارع که از عوامل مهم مدیریتی تاثیرگذار بر عملکرد و اجزای عملکرد می باشد، ثبت گردید. از هر مزرعه انتخابی برای تعیین صفات مورد نظر (طول دوره های مختلف فنولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد)، پنج قطعه در الگوی زیگزاکی شکل (?) انتخاب و در هر قطعه، صفات مورد نظر اندازه گیری شده و متوسط آن‌ها برای هر مزرعه ثبت گردید. روابط بین تاریخ کاشت و همچنین دما و ساعات آفتابی (طی دوره شروع گل‌دهی تا شروع پر شدن دانه و دوره پر شدن دانه) که متاثر از تاریخ کاشت می باشند، با عملکرد، اجزای عملکرد و طول دوره های فنولوژیکی (رویشی، زایشی و کل دوره رشد) از طریق آنالیز رگرسیونی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تمام صفات مربوط به اجزای عملکرد در هر دو رقم کتول و ساری به غیر از تعداد دانه در مترمربع در رقم ساری تحت تاثیر تاخیر در کاشت قرار گرفته و به طور معنی دار کاهش یافت. بین عملکرد دانه و تاخیر در کاشت از ابتدای تیرماه رابطه معنی داری وجود داشت و به ترتیب 79 و 53 درصد از تغییرات را در ارقام کتول و ساری توجیه نمود. با توجه به شیب معادله رگرسیونی بین تاخیر در کاشت و عملکرد دانه مشخص شد که به ازای هر روز تاخیر در کاشت از اول تیرماه در ارقام ساری و کتول به ترتیب 4/37 و 6/50 کیلوگرم در هکتار از عملکرد دانه کاسته شد. بین تاخیر در کاشت و طول دوره های مختلف رشد (رویشی، زایشی و کل دوره رشد) رابطه منفی و معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. همچنین صفات مربوط به اجزای عملکرد سویا تحت تاثیر میانگین دما و مجموع ساعات آفتابی طی دوره شروع گل‌دهی تا شروع پر شدن دانه و دوره پر شدن دانه قرار گرفته و افزایش یافت.