اثر روش‌های خاک‏ورزی و کنترل شیمیایی بر تراکم و تنوع گونه‌های علف‌هرز پنبه (Gossypium hirsutum L.) در کشت دوم بعد از گندم (Triticum aestivum L.)

به منظور ارزیابی تاثیر استفاده توام روش‏های متفاوت خاک‏ورزی و کنترل علف های هرز بر تنوع گونه‌ای و تراکم علف‌های هرز پنبه (gossypium hirsutum l.)، آزمایشی به صورت کرت‏های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در شهرستان بشرویه در سال زراعی 91-1390 به اجرا درآمد. فاکتور‌های آزمایش شامل روش خاک‏ورزی پنبه به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح شامل: خاک‏ورزی مرسوم (گاوآهن برگردان دار)، بی‏خاک‏ورزی و کم‏خاک‏ورزی (چیزل+ دیسک) و روش‏های کنترل علف‏های هرز در پنج سطح (علف‏کش تری فلوکسی سولفورون سدیم (با نام تجارتی انووک با فرمولاسیون گرانول پخش شونده در آب 75 درصد به مقدار 25/11 گرم ماده موثره در هکتار+ مویان) به میزان ده، 15 و 20 گرم در هکتار به همراه سیتوگیت دو در هزار، به همراه تیمارهای وجین و عدم کنترل علف‏های هرز) به عنوان فاکتور فرعی در چهار تکرار انجام شد. صفات تراکم و تنوع گونه‌های علف‌های‌هرز در سه زمان قبل از سمپاشی، 15 و 30 روز پس از سمپاشی و عملکرد پنبه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش‌های خاک‏ورزی تاثیر به سزایی در تراکم و ترکیب علف‌های‌هرز پنبه دارد. روش های کم خاک‏ورزی و بی خاک‏ورزی نسبت به خاک‏ورزی مرسوم، به ترتیب باعث افزایش 47/14 و 72/22 درصدی تراکم علف‌های‌هرز باریک برگ شدند؛ در حالی که تراکم علف‌های‌هرز پهن برگ 21/48 و 47/65 درصد کاهش یافت. در تیمار بدون خاک‏ورزی بیشتر علف‌های‌هرز چندساله به خصوص پنجه مرغی (cynodon dactylon l.) غالب بود، اما در روش خاک‏ورزی مرسوم بیشتر علف‌های‌هرز یک‌ساله از قبیل ارزن وحشی (setaria spp.)، سوروف (echinochloa crus gali l.)، تاج خروس (amaranthus sp.) و سلمک (chenopodium album l.) غالبیت داشت. در روش کم-خاک‏ورزی هم علف‌های‌هرز چندساله وجود داشت و هم علف‌های‌هرز یک ساله. بیشترین کاهش تراکم علف‌های‌هرز (باریک برگ و پهن برگ) در مزرعه پنبه، تحت تاثیر دز 20 گرم انوک در هکتار به همراه سیتوگیت در خاک‏ورزی مرسوم مشاهده شد و خاک‏ورزی حفاظتی در رتبه بعدی قرار گرفت. بیشترین عملکرد پنبه در تیمار کم خاک‏ورزی به همراه وجین علف‌های‌هرز مشاهده شد.