اثر کودهای آلی، بیولوژیک و شیمیایی بر برخی ویژگی‌‌‌‌‌‌‌های اگرواکولوژیکی و عملکرد، اسانس گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.) در شرایط مشهد

به منظور بررسی تاثیر کودهای آلی، بیولوژیک و شیمیایی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه (satureja hortensis l.)، آزمایشی به ‌صورت کرت ‌‌‌‌‌‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌‌‌‌‌‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. سطوح مختلف کود گاوی (25 تن در هکتار کود و بدون کود) به عنوان عامل کرت اصلی و انواع کود‌‌‌‌‌‌های بیولوژیک (نیتروکسین، بیوسولفور، بیوفسفر، ترکیب نیتروکسین+ بیوفسفر+ بیوسولفور)، ورمی‌کمپوست (هفت تن در هکتار)، کود شیمیایی npk (با مقادیر خالص60، 60، 70 کیلوگرم در هکتار) و شاهد (بدون مصرف هیچ نوع کود) به عنوان عامل کرت فرعی درنظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که کلیه صفات اندازه‌گیری شده شامل: ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، عملکرد سرشاخه گلدار، عملکرد ساقه، درصد اسانس و عملکرد ماده‌ خشک تحت تاثیر کود گاوی قرار گرفتند، به طوری که کاربرد کود گاوی منجر به افزایش معنی‌دار صفات مورد بررسی نسبت به عدم کاربرد گردید. بیشترین ارتفاع بوته و تعداد شاخه جانبی به ترتیب مربوط به گیاهان تحت تیمار ورمی‌کمپوست و ترکیب نیتروکسین، بیوفسفر و بیوسولفور بود. کود زیستی بیوسولفور بیشترین عملکرد ماده خشک، عملکرد سرشاخه گلدار و عملکرد ساقه را سبب شد. درصد اسانس نیز به طور معنی‌داری تحت تاثیر تیمارهای کودی قرار گرفت و کاربرد کود زیستی نیتروکسین، ورمی‌کمپوست و ترکیب نیتروکسین، بیوفسفر و بیوسولفور سبب تولید بیشترین درصد اسانس شدند. نتایج ضرایب همبستگی محاسبه شده بین صفات بیانگر آن بود که بیشترین همبستگی به ترتیب بین عملکرد ماده خشک با عملکرد سرشاخه گلدار و ساقه وجود داشت. به طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد کودهای آلی و زیستی در بهبود صفات کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه تاثیری مثبت داشت، لذا می‌توان با استفاده بهینه از نهاده‌های طبیعی نسبت به تولید سالم گیاه دارویی مرزه اقدام نمود.