اثر تلقیح با کود های بیولوژیک بر خصوصیات رشدی و عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی مرزه (Satureja hortensis L.)

به منظور بررسی اثرتلقیح با باکتری‌های محرک رشد بر عملکرد اندام هوایی و عملکرد اسانس گیاه دارویی مرزه hortensis l.) satureja)، آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. تیمار-های باکتری این آزمایش شامل سوسپانسیون باکتری های ازتوباکتر، آزوسپریلیوم، سودوموناس، تلفیق ازتوباکتر و آزوسپریلیوم، تلفیق ازتوباکتر و سودوموناس، تلفیق آزوسپریلیوم و سودوموناس و تلفیق هر سه باکتری و تیمار شاهد (عدم تلقیح باکتری) بود که به صورت تلقیح ریشه روی گیاهان مرزه اعمال شدند. صفات اندازه گیری شده شامل ارتفاع بوته، قطر کانوپی، وزن خشک و عملکرد اندام هوایی، وزن خشک و عملکرد سر شاخه گلدار، وزن خشک، عملکرد و سطح برگ و تعداد، وزن خشک و عملکردگل آذین، درصد وزنی، بازده و عملکرد اسانس گیاه مرزه و نیز اجزای اسانس گیاه از جمله تیمول و گاما ترپینن و ... بود. نتایج نشان داد که اثر تلقیح باکتری های محرک رشد بر تمام صفات مورد اندازه گیری شامل شاخص های رشد رویشی گیاه در سطح پنج درصد (05/0p?) و بر عملکرد و کیفیت اسانس در سطح یک درصد معنی دار بود (01/0p?). بیشترین مقدار برای صفات ارتفاع بوته (67/45 سانتی متر) و قطر کانوپی (53/40 سانتی متر)، وزن خشک اندام هوایی (82/33 گرم در گیاه)، عملکرد اندام هوایی (3758 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد برگ (451 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد گل آذین (1398 کیلوگرم در هکتار)، درصد وزنی اسانس (23/2 درصد)، بازده اسانس (43/2) و عملکرد اسانس (8/76) مربوط به تیمار ترکیبی هر سه باکتری و کمترین میزان برای این صفات در تیمار شاهد حاصل شد. بیشترین میزان گاما ترپینین (53 میلی گرم بر لیتر)، تیمول (5/48 میلی گرم بر لیتر) به ترتیب مربوط به تلقیح با باکتری ازتوباکتر- سودوموناس و باکتری ازتوباکتر می باشد. به طور کلی، به منظور دستیابی به بیشترین عملکرد اندام هوایی و عملکرد اسانس می‌توان از تیمار ترکیبی هر سه باکتری استفاده نمود. تلقیح گیاهان مرزه با باکتری های محرک رشد از طریق افزایش رشد و توسعه ریشه و در نتیجه جذب بهتر آب و مواد غذایی از خاک می تواند سبب افزایش عملکرد و بهبود صفات کمی گیاه گردد.