اثرات نحوه تغذیه نیتروژنی گیاه مادری و تلقیح باکتریایی بذور حاصله بر بهبود تحمل به شوری گندم در مرحله جوانه زنی

تنش شوری یکی از عوامل مهم کاهش رشد و عملکرد محصولات زراعی در ایران می‌باشد، از این رو شناخت راهکارهای مناسب جهت کاهش اثرات منفی آن دارای اهمیت است. در این راستا آزمایشی به منظور مطالعه اثرات تغذیه نیتروژنی گیاه پایه مادری و تلقیح باکتریایی بذور حاصله توسط کودهای زیستی، بر بهبود مقاومت به شوری گندم (triticum aestivum l.cv sayonz) در مرحله جوانه زنی و رشد گیاهچه در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1388 به صورت فاکتوریل بر مبنای طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل سطوح مختلف نیتروژن مصرفی بر روی گیاه مادری در مزرعه (شامل سطوح صفر، 55، 110 و 165 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار)، تلقیح بذور حاصله توسط کودهای زیستی (نیتراژین، بیوفسفر و عدم تلقیح) و سطوح مختلف تنش شوری (صفر، 4/0-، 8/0- و 2/1- مگاپاسکال) بودند. نتایج نشان داد که تلقیح بذر توسط کودهای زیستی اثرات مثبتی بر شاخص‌های جوانه‌زنی داشت، به طوری که بیشترین تعداد ریشه در گیاهچه (39/2 عدد)، طول ریشه‌چه (34/5 سانتی‌متر) و طول ساقه‌چه (56/3 سانتی‌متر) در تیمار تلقیح بذر توسط کود زیستی نیتراژین و کمترین مقدار این صفات در شاهد مشاهده گردید. همچنین کمترین مقدار متوسط زمان جوانه زنی در تیمار تلقیح بذر توسط بیوفسفر (89/2 روز) و بیشترین مقدار آن در شاهد (42/3 روز) به دست آمد. در بین سطوح نیتروژن مصرفی حداکثر مقدار فاکتورهای جوانه‌زنی در تیمارهای 55 و 110 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد، به طوری که بیشترین سرعت جوانه‌زنی (59/2 بر روز)، تعداد ریشه‌چه در هر گیاهچه (34/2 عدد)، طول ریشه‌چه (75/5 سانتی‌متر) و متوسط وزن ریشه‌چه (0022/0 گرم) در بذور حاصل از تیمار کاربرد 55 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بر روی گیاه مادری به دست آمد. همچنین با افزایش شدت تنش شوری تمامی فاکتورهای مربوط به جوانه زنی و رشد گیاهچه کاهش پیدا کرد. به طور کلی، نتایج این بررسی نشان داد که مصرف 55 تا 110 کیلوگرم نیتروژن در هکتار همراه با تلقیح باکتریایی بذور حاصله توسط کودهای زیستی نیتراژین و بیوفسفر می‌تواند باعث بهبود فاکتورهای جوانه زنی گندم تحت شرایط تنش شوری گردد.