بررسی نسبت‌های مختلف جایگزینی کشت مخلوط سویا (Glycine max L.) با دو گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) و گاوزبان اروپایی (Borago officinalis L.) در شرایط تداخل علف هرز

به منظور بررسی کشت مخلوط سویا (glycine max l.) رقم ساری با دو گیاه ریحان (ocimum basilicum l.) و گاوزبان اروپایی (borago officinalis l.) در شرایط تداخل علف‌های هرز، آزمایشی به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در 10 کیلومتری غرب شهرستان شیروان در سال زراعی 90-1389 اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل نسبت‌های 75% سویا: 25% ریحان، 50% سویا: 50% ریحان، 25% سویا: 75% ریحان و 75% سویا: 25% گاوزبان اروپایی، 50% سویا: 50% گاوزبان اروپایی و 25% سویا: 75% گاوزبان اروپایی در شرایط عدم وجین علف‌های هرز و کشت خالص هر یک از گیاهان در شرایط کنترل و عدم کنترل علف‌های هرز بود. نتایج نشان داد که تیمارهای کشت مخلوط در کاهش تراکم و ماده خشک علف‌های هرز موفق‌تر از تیمارهای کشت خالص بود. نسبت 50% سویا: 50% ریحان، تراکم نسبی علف‌های هرز را در مقایسه با کشت خالص ریحان و سویا به ترتیب 95/47% و 9/52% و ماده خشک علف‌های هرز را در مقایسه با کشت خالص ریحان و سویا به ترتیب 91/68 و 87/61% کاهش داد. افزایش سهم هر یک از گیاهان در مخلوط، افزایش تجمع ماده خشک آن گیاه را در پی داشت. ارتفاع سویا و گاوزبان اروپایی بر خلاف ارتفاع ریحان، با تداخل علف‌های هرز و در تیمارهای مخلوط افزایش یافت. عملکرد اقتصادی و بیولوژیک سویا در تمامی نسبت‌های کشت مخلوط با ریحان در مقایسه با کشت مخلوط با گاوزبان اروپایی از مقدار بیشتری برخوردار بود. بیشترین شاخص برداشت سویا در نسبت 50:50 سویا: ریحان مشاهده شد که نسبت به کشت خالص سویا 9/4 درصد افزایش داشت. عملکرد ریحان و گاوزبان اروپایی نیز با افزایش ردیف‌های سویا در مخلوط کاهش یافت. بر اساس شاخص معادل سطح- زمان، تیمارهای 75% سویا: 25% ریحان و گاوزبان اروپایی (بر اساس عملکرد دانه) در مقایسه با کشت خالص به ترتیب 3 و 4 درصد برتری داشتند.