عملکرد و مزیت نسبی کشت مخلوط آفتابگردان (Helianthus annuus L.) در الگوهای مختلف با سویا (max (L.) Merrill Glycine) و ذرت (L. Zea mays) در شرایط تبریز

به منظور بررسی عملکرد و مزیت کشت آفتابگردان (helianthus annuus l.) به صورت مخلوط دو و سه گونه ای با سویا (max (l.) merrill glycine) و ذرت (l. zea mays) آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در سال زراعی 90-1389 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با شش تیمار و سه تکرار به اجرا درآمد. تیمارها شامل کشت های مخلوط جایگزینی به صورت کشت دو گونه ای شامل آفتابگردان- ذرت با نسبت 3:3 و آفتابگردان-سویا با نسبت 4:3 و کشت سه گونه ای آفتابگردان- سویا - ذرت با نسبت 3:4:3 و آفتابگردان- سویا- ذرت - سویا با نسبت 4:3:4:3، کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان و سویا با نسبت 20:100 و کشت خالص آفتابگردان بودند. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری برای ارتفاع بوته، شاخص کلروفیل، وزن صد دانه و عملکرد بیولوژیک آفتابگردان بین کشت خالص و کشت های مخلوط وجود نداشت. تعداد برگ در بوته آفتابگردان به طور معنی داری تحت تاثیر الگوی کاشت قرار گرفت و در تیمارهای کشت مخلوط بیشتر از کشت خالص آفتابگردان بود. قطر طبق، تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و شاخص برداشت آفتابگردان در کشت مخلوط دو گونه ای آفتابگردان- ذرت کمتر از کشت خالص و سایر تیمار های کشت مخلوط بود. کشت مخلوط دو گونه ای آفتابگردان- سویا عملکرد دانه و شاخص برداشت بیشتری نسبت به کشت مخلوط سه گونه ای آفتابگردان- سویا - ذرت داشت. بیشترین و کمترین مقدار نسبت برابری زمین (ler) به ترتیب از کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان و سویا (37/1) و مخلوط جایگزینی آفتابگردان- ذرت (87/0) به دست آمد. کشت مخلوط سه گونه ای آفتابگردان- سویا- ذرت - سویا ler بیشتری (01/1) نسبت به کشت مخلوط آفتابگردان- سویا - ذرت (94/0) داشت. نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از سه گیاه زراعی در کشت مخلوط باعث افزایش عملکرد و نسبت برابری زمین شد، لذا با اجرای آن می توان باعث پایداری اکوسیستم زراعی گردید.