ارزیابی کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی زنیان (Carum copticum L.) در کشت مخلوط نواری با شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)

به منظور ارزیابی کاربرد تلفیقی کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد کمّی و کیفی زنیان (carum copticum l.) در کشت مخلوط با شنبلیله (trigonella foenum-graecum l.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای واقع در استان آذربایجان غربی- شهرستان نقده در سال زراعی 91- 1390 به اجرا در آمد. تیمار های آزمایش شامل سه سطح کود: 100% کود شیمیایی (npk)، 50% کود شیمیایی + کود زیستی (فسفاته بارور 2 + ازتوباکتر)، عدم کاربرد کود (شاهد) و پنج الگوی کشت مخلوط نواری شامل 4 ردیف زنیان + 2 ردیف شنبلیله، 8 ردیف زنیان + 4 ردیف شنبلیله، 12 ردیف زنیان + 6 ردیف شنبلیله و کشت خالص دو گیاه بود. صفات مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، درصد اسانس و عملکرد اسانس بودند. نتایج نشان داد که الگوی کشت مخلوط بر کلیه صفات مورد بررسی زنیان به غیر از ارتفاع بوته تاثیر معنی دار (01/0p?) داشت. بیشترین عملکرد دانه زنیان (757 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 4 ردیف زنیان و 2 ردیف شنبلیله و کمترین مقدار آن (با 604 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 12 ردیف زنیان و 6 ردیف شنبلیله به دست آمد. درصد اسانس در تمامی تیمار های کشت مخلوط بالاتر از تیمار کشت خالص بود. اثر نوع کود نیز بر عملکرد و اجزای عملکرد زنیان به جز تعداد دانه در چتر زنیان معنی داری بود. بالاترین و کمترین مقدار عملکرد بذر و اسانس زنیان به ترتیب در تیمارهای تلفیقی و شاهد به دست آمد. در مجموع بیشترین ler از کشت مخلوط نواری با نسبت 4 ردیف زنیان + 2 ردیف شنبلیله با تیمار کود شیمیایی (97/1)، عدم کاربرد کود (95/1) و تیمار تلفیقی (89/1) به دست آمد . همچنین، کشت مخلوط نواری با نسبت 8 ردیف زنیان + 4 ردیف شنبلیله با تیمار تلفیقی ( 9/1) نیز ler بالاتری را نشان داد. با توجه به اهداف کشاورزی پایدار با هدف حذف یا کاهش قابل ملاحظه مصرف نهاده های شیمیایی، تیمار عدم کاربرد کود و کود دهی تلفیقی برای ترکیب 4 ردیف زنیان + 2 ردیف شنبلیله و کوددهی تلفیقی برای ترکیب 8 ردیف زنیان + 4 ردیف شنبلیله مناسب و قابل توجیه است.