امکان سنجی تعیین نواحی کاشت محصولات گندم (Triticum Aestivum L.) و کلزا (Brassica Napus L.) در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: حوضه مارون استان خوزستان)

یکی از روش های موثر برای مطالعه و شناسایی پتانسیل اراضی کشاورزی، پهنه بندی آن ها است. در این تحقیق به منظور امکان سنجی تعیین نواحی کاشت محصولات گندم (triticum aestivum l.) و کلزا (brassica napus l.) در حوضه مارون استان خوزستان که یکی از مهم‌ترین استان های تولیدکننده محصولات کشاورزی است، از برنامه سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده گردید. ازاین رو تمام لایه های اطلاعاتی زراعی بوم شناختی شامل اقلیم (دما و بارش)، توپوگرافی (شیب و ارتفاع)، خاک (بافت، ph، شوری و کربن آلی) به همراه پتانسیل منابع آبی، پس از وزن دهی با روش تحلیل سلسله مراتبی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی تهیه و مطابق با نیازمندی های محیطی محصولات گندم و کلزا، بر اساس دستورالعمل فائو، طبقه بندی شدند. لایه های همپوشانی شده به‌عنوان معیاری برای قضاوت در خصوص تناسب اراضی برای محصولات گندم و کلزا لحاظ گردید و نقشه های حاصل از آن ها بر اساس معیارهای موجود و دستورالعمل فائو در پنج طبقه بسیار مناسب، مناسب، تناسب متوسط، تناسب کم و نامناسب طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد که 7.4 و 9.8 درصد از کل سطح اراضی موجود در محدوده مطالعاتی، به ترتیب در طبقات بسیار مناسب و مناسب برای کاشت هر دو محصول قرار گرفتند. در حالی‌که 57.2 درصد از کل اراضی در طبقات تناسب متوسط و تناسب کم و 25.6 درصد باقیمانده نیز در طبقه نامناسب واقع شدند. در این طبقه بندی عوامل شوری خاک و دسترسی به منابع آب (بارش و پتانسیل منابع آبی)، عوامل محدودکننده اصلی بودند. این نتایج می تواند به سیاست گذاران، برای طراحی الگوی کشت مناسب در جهت حاصلخیزی خاک، کمک نماید.