تک معنایی و چندمعنایی در خوانش شعر معاصر عربی

فرم و محتوا در متن شعر، اگر پیش از آفرینش متن و به دست مولف مشخص شده باشد، متن از ماهیت تک معنایی برخوردار خواهد بود و چنین متونی از نظر معنا ساده و روشن و قابل شرح هستند و در نهایت به معنایی واحد تفسیر می‌شوند؛ اما در متونی که دامنه آزادی مولف در آفرینش معنا و فرم وسیع‌تر شود و درحقیقت، متن پس از آفرینش و در پیوند با قوه تخیل خواننده هویت یابد، در آن صورت نشانه‌های متن تبدیل به نشانه‌هایی آزاد خواهند شد و خواننده ارتباطی دوسویه با متن ایجاد می‌کند و در ادبیّت آن نیز دخیل خواهد بود. چنین متونی پیچیده، چندلایه و حتی از نظر معنایی مبهم هستند و درحقیقت از مرز شرح و تفسیر گذشته و متونی تاویل پذیرند. نگارنده در مقاله پیش‌ِ ِرو به چالشهای فهم و دریافت شعر مدرن عربی پرداخته است و در پی رفع ابهامات موجود در این گونه مباحث به اهمیت تاثیر تفکر و جهان بینی حاکم بر متن به عنوان یک فرضیه توجه نموده و در پایان به نتایجی رسیده است که مهمترین آنها این است که شعر معاصر عربی هرچه بیشتر به واقع‌گرایی نزدیک باشد، از وضوحی بیشتر برخوردار است و به معنایی واحد ختم می‌شود. در مقابل، هرچه از واقع‌گرایی فاصله گرفته، به درون گرایی و حتی امور متافیزیکی نزدیک شود، به پیچیدگی و چند معنایی می‌انجامد.