طنز در آثار محمد الماغوط

طنز، انتقاد غیرمستقیم از پلیدی‌ها و کجروی‌های جامعه با بیانی خنده‌آور است به هدف اصلاح کاستی‌ها و معایب؛ زیرا مردمی که نمی‌توانند صریحاً انتقاد کنند از راه سخنان دوپهلو، غیرصریح، خنده‌آور و گاهی تلخ و گزنده، انتقادهای خود را بیان می‌کنند. یکی از حوزه‌هایی که در آن به کمک طنز می‌توان به واقعیات موجود پرداخت، ادبیات است؛ چراکه ادیب با زبان و قلم خود می‌تواند پرده از حقایق بردارد و ادبا و شاعران متعهد و مسوول در کشورهای مختلف به این طریق اهداف خود را بیان می‌نمایند. یکی از ادیبانی که با زبان طنز، از واقعیت دردناک جامعه خویش و دنیای عرب پرده برداشته و خوانندگان را به اندیشه وا می‌دارد، محمد ماغوط شاعر و نویسنده سوری است؛ چراکه وی در اوضاع خفقان بار سیاسی و اجتماعی پا به عرصه وجود نهاده و با زبان طنز آلود خود، مسایل و مشکلات دنیای عرب به خصوص فلسطین را بازگو می‌کند. این مقاله با روش تحلیل محتوا به دنبال پاسخگویی به این سوال است: طنز چگونه در آثار ماغوط جلوه گر می‌شود؟ و به تحلیل درون مایه‌های طنز او با سه محور فقر و فاصله طبقاتی، آزادی و مبارزه با استبداد، اشغال سرزمینهای عربی و بیان دیدگاههای او در این موارد پرداخته است تادرکی درست از شگرد طنزپردازی این ادیب بزرگ سوری را پیش چشم خواننده قرار دهد و به این نکته اساسی اشاره کند که طنز ماغوط کاملا روشنگرایانه و اصلاحگرانه است و در مسیر بهبود اوضاع جامعه گام بر می‌دارد.